Phương pháp chuẩn bảo quản hóa chất, thiết bị trong phòng thí nghiệm

Hóa chất luôn đóng vai trò quan trọng không chỉ trong các ngành sản xuất công nghiệp mà còn trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của con người. Người sử dụng nó không nếu có nhận thức thì ý thức được việc nguy hại, phần còn lại chưa chắc đã biết rằng chúng có thể gây chết người hoặc nếu không bảo quản tốt chúng rất ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người. Cần phải có một kế hoạch lưu trữ và bảo quản hóa chất đúng cách để phòng tránh những nguy hiểm và tai nạn xảy ra. Việc lưu trữ và bảo quản hóa chất cần hết sức cẩn thận và tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc chung.

Phân loại hóa chất để bảo quản:

Hóa chất được dùng trong phòng thí nghiệm có thể chia làm hai loại theo công dụng:

Nhóm thông dụng:

Gồm một nhóm tương đối nhỏ các chất hóa học: các axit (clohydric, nitric, sulfuric), các kiềm (dung dịch amoniac, kiềm natri, kiềm kali) và bari oxit, một số muối, chủ yếu là muối vô cơ, các chất chỉ thị (P.P, M.O)

Nhóm đặc dụng:

Chỉ được dùng đối với những công việc nhất định.

Nguyên tắc bảo quản hóa chất

- Phòng thí nghiệm luôn phải có tủ đựng các loại hóa chất để bảo quản hóa chất, tránh đổ vỡ gây nguy hiểm và đặc biệt phải có bàn thí nghiệm trung tâm.

- Nên trang bị bình cứu hỏa trong phòng thí nghiệm
- Phải có nhãn trên tất cả các bao bì đựng hóa chất để tránh nhầm lẫn
- Mỗi hóa chất cần được bảo quản trong chai, lọ hoặc vật đựng chuyên dụng.

- Hóa chất nguy hiểm, hóa chất cấm để nghiên cứu khoa học, thí nghiệm phải được lưu giữ trong kho chứa riêng biệt. Kho chứa hóa chất nguy hiểm có quy hoạch khu vực sắp xếp theo nhóm, tính chất của từng loại hóa chất phù hợp cho quản lý. Các loại hóa chất có khả năng phản ứng với nhau, hoặc có phương pháp ứng phó khác nhau phải được bố trí các khu vực riêng, có ngăn cách đảm bảo an toàn và thuận lợi trong quá trình xử lý sự cố.

- Đối với các loại hóa chất dễ bắt lửa như xăng, benzen, ete, cồn đốt, axeton không nên tập trung nhiều ở một chỗ. Chỉ nên để mỗi loại chất dễ cháy này từ 0,5 lít đến 1 lít và khi làm thí nghiệm phải để các chất này xa lửa.

- Phải chuẩn bị các phương tiện phòng cháy và chữa cháy.

- Cần đựng những hoá chất có tác dụng với cao su như brom và axit nitric trong lọ có nút thuỷ tinh.

- Đối với những loại hóa chất dễ bay hơi, dễ dàng tác dụng với oxi, cacbonic và hơi nước cần được đựng vào lọ có nít cao su hoặc nút nhám bên ngoài có tráng một lớp mỏng paraffin

- Đối với những loại hóa chất dễ bị ánh sáng tác dụng như bạc nitrat, kali iodua, oxy già,.. sản phẩm cần được đựng vào lọ màu để ở chỗ tối hoặc bọc kính bằng giấy màu đen ở phía bên ngoài lọ

- Còn đối với những loại hóa chất độc như muối thủy ngân, muối xuanua, cần phải để ở trong tủ có khóa riêng và phải được giữ gìn hết sức cẩn thận.

- Đối với hóa chất kiềm hút nước rất mạnh và dễ tác dụng với khí cacbonic trong không khí nên phải đựng vào lọ có nút rất kín, nhưng không được đựng vào lọ có nút nhám vì kiềm và các chất tạo thành sẽ làm cho nút nhám gắn chặt vào cổ lọ rất khó mở.

- Đối với các kim loại natri và kali phải được đựng trong lọ dầu hoả hay xăng; khi làm thí nghiệm nếu còn thừa một lượng nhỏ không được vứt bừa bãi, vì sẽ dễ gây ra hoả hoạn, do đó cần được thu lại hoặc huỷ đi. Photpho trắng được đựng vào lọ có nước, khi cắt nhỏ cũng phải cắt trong nước. Đục hộp chứa photpho trắng phải được tiến hành trong thùng nước.

Đảm bảo an toàn đối máy móc, thiết bị, dụng cụ

Để đảm bảo an toàn đối máy móc, thiết bị, dụng cụ sử dụng hóa chất cho nghiên cứu, thí nghiệm cần tuân thủ các quy định sau:

- Thiết bị, dụng cụ nghiên cứu, thí nghiệm phải đạt yêu cầu chung về an toàn theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia phù hợp với chủng loại hóa chất sử dụng và quy trình nghiên cứu, thử nghiệm, thí nghiệm.

- Máy móc, thiết bị nghiên cứu có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn và thiết bị, dụng cụ đo lường thử nghiệm phải được kiểm định, hiệu chuẩn, bảo dưỡng theo quy định hiện hành về kiểm định máy móc, thiết bị.

- Đối với các dụng cụ thí nghiệm, các bộ phận thiết bị nghiên cứu, thí nghiệm sử dụng hóa chất nguy hiểm phải đảm bảo độ bền cơ học, hóa học, độ chịu lửa, chịu nhiệt, độ kín theo đúng chỉ tiêu kỹ thuật quy định.

- Phân loại sắp xếp theo khu vực chức năng riêng phù hợp với sử dụng nhóm hóa chất nguy hiểm; khoảng cách bố trí giữa các máy móc, thiết bị, dụng cụ sử dụng hóa chất nguy hiểm bảo đảm hợp lý, an toàn theo các quy định hiện hành.

- Riêng đối với các thiết bị phân tích hỗ trợ cho phân tích kết quả nghiên cứu được bố trí trong các phòng có trang bị hệ thống thiết bị đảm bảo điều kiện môi trường theo đúng yêu cầu của nhà cung cấp thiết bị.

Yêu cầu bắt buột đối với phòng thí nghiệm, kho chứa hóa chất nguy hiểm

Phòng thí nghiệm, kho chứa hóa chất nguy hiểm phải đáp ứng các yêu cầu sau:

- Có bảng nội quy về an toàn hóa chất, bảng hướng dẫn cụ thể về quy trình thao tác, biển báo nguy hiểm phù hợp với mức độ nguy hiểm của hóa chất treo, gắn ở nơi dễ thấy;

- Có lối, cửa thoát hiểm. Lối thoát hiểm phải được chỉ dẫn rõ ràng bằng bảng, đèn báo và được thiết kế thuận lợi cho việc thoát hiểm, cứu hộ, cứu nạn trong trường hợp khẩn cấp;

- Hệ thống thông gió, hệ thống chiếu sáng, sàn nhà, hệ thống thu gom và thoát nước phải đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và các quy định về phòng chống cháy, nổ, ăn mòn, bảo vệ môi trường, an toàn và vệ sinh lao động theo quy định của pháp luật có liên quan;

- Có hệ thống thu lôi chống sét hoặc nằm trong khu vực được chống sét an toàn và được định kỳ kiểm tra theo quy định hiện hành;

Quy định an toàn bắt buộc đối với người làm việc trong phòng thí nghiệm

Người làm việc trong phòng thí nghiệm phải đáp ứng yêu cầu và thực hiện các quy định nội quy an toàn, gồm:

- Được đào tạo, huấn luyện an toàn hóa chất; kiểm tra nắm vững về nội quy, quy trình, hướng dẫn vận hành an toàn sử dụng hóa chất và các biện pháp đảm bảo an toàn lao động;

- Đọc kỹ tài liệu, hiểu rõ mọi quy trình của thí nghiệm trước lúc làm và dự báo trước các sự cố có thể xảy ra để chủ động phòng tránh;

- Kiểm tra, sắp xếp gọn gàng, lau chùi sạch sẽ các thiết bị và dụng cụ thí nghiệm đúng quy định. Các dụng cụ thí nghiệm, hóa chất sử dụng, trang thiết bị an toàn được đặt đúng nơi quy định;

- Sử dụng hóa chất nguy hiểm, hóa chất mới theo đúng quy trình, quy định quản lý và bảo đảm về an toàn;

- Phân loại và lưu trữ chất thải đúng nơi quy định. Chất thải nguy hại được đem xử lý đảm bảo an toàn theo quy định hiện hành.

Ngoài những quy định chung nêu trên thì mỗi phòng thí nghiệm tuỳ theo tính chất chuyên môn cần đề ra những quy định riêng nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người, tài sản và môi trường trong quá trình sử dụng, bảo quản hóa chất nguy hiểm.

Suckhoecuocsong.vn/TH