Những lợi ích bất ngờ của men vi sinh trong nuôi trồng thủy sản

Cũng giống như trồng trọt muốn cây trồng phát triển người nông dân phải sử dụng các phân bón để bón cho cây. Trong nuôi trồng thủy sản cũng phải sử dụng các sản phẩm men vi sinh khi nuôi. Vậy men vi sinh là gì, chúng mang lại lợi ích gì cho người nuôi, nguyên tắc đúng khi sử dụng men vi sinh….

Khái niệm men vi sinh (chế phẩm sinh học)

Men vi sinh (Probiotics) là một loại lợi khuẩn thuộc nhóm các vi khuẩn sống, vi sinh vật sống, chủ yếu là vi khuẩn, tương tự các vi sinh vật có lợi tự nhiên được tìm thấy trong ruột. Chúng được biết đến là vi khuẩn thân thiện được bổ sung vào chế độ ăn nhằm cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột để cải thiện sức khỏe. Khi cơ thể được bổ sung những vi khuẩn thân thiện này với một lượng đầy đủ sẽ có lợi cho sức khỏe của các loài thủy sản.

Thành phần chính của men vi sinh (chế phẩm sinh học)

Thành phần chính của men vi sinh là những vi khuẩn có lợi và các chất dinh dưỡng nuôi nuôi vi khuẩn, các chùng vi khuẩn có lợi, gồm:

+ Bacillus sp

+ Nitrosomonas

+ Nitrobacter

+ Chất dinh dưỡng như: đường, muối canxi, muối magiê,...

Các chế phẩm vi sinh (men vi sinh) thường có 2 dạng chính là dạng nước và dạng bột. Theo đó ở men vi sinh ở dạng bột sẽ có mật độ vi khuẩn có lợi nhiều hơn.

Có bao nhiêu loại chế phẩm sinh học (men vi sinh) được ứng dụng trong nuôi trồng thủy sản?

+ Chế phẩm sinh học (men vi sinh) cải thiện sức khỏe sinh vật

+ Chế phẩm sinh học (men vi sinh) cải tạo môi trường nước nuôi

+ Chế phẩm sinh học (men vi sinh) ức chế tác nhân gây bệnh

Lợi ích của chế phẩm sinh học (men vi sinh) trong nuôi trồng thủy sản

Chế phẩm sinh học cải thiện sức khỏe cho các loài thủy sản

+ Các loại vi khuẩn như Bacteroides và Clostridium sp có tác dụng cung cấp axit béo và vitamin cho vật chủ. Vi khuẩn Agrobacterium sp., Pseudomonas sp., Brevibacterium sp., Microbacterium sp… cung cấp dinh dưỡng cho các loài thủy sản.

+ Bên cạnh đó, các loại vi khuẩn này còn tham gia vào quá trình tiêu hóa của các loài thủy sản. Một số loài vi khuẩn tham gia vào quá trình tiêu hóa của loài hai mảnh vỏ như (trai, ngao, hến,…) bằng cách tiết ra các enzyme ngoại bào như protease, lipase.

+ Chế phẩm sinh học còn tăng cường đáp ứng miễn dịch cho các loài thủy sản.

Ví dụ: khi nuôi cá hồi thương phẩm cho cá hồi ăn vi khuẩn Clostridium batyricum có thể làm tăng hoạt động thực bào của bạch cầu chống nhiễm do vi khuẩn Vibrio. Bacillus sp. Hoặc có thể làm tăng hoạt động của hệ miển dịch tế bào và miễn dịch dịch thể của tôm sú.

+ Chế phẩm sinh học còn có tác dụng kháng một số loại virus trên một số loài thủy sản.

Ví dụ: Các dòng vi khuẩn như Pseudomonas sp., Vibrio sp., Aeromonas sp., và Corynebacterium sp. phân lập từ trại giống cá hồi có thể chống nhiễm virus IHNV. Hoặc dòng vi khuẩn Vibrio spp. NICA 1030 và NICA 1031 phân lập từ trại giống tôm sú có thể kháng virus IHNV và OMV

+ Chế phẩm sinnh học còn có tác dụng tiết ra một số chất kháng sinh, enzyme hay hóa chất kìm hãm, tiêu diệt mầm bệnh, nâng cao sức đề kháng cho tôm cá.

+ Kích thích quá trình bắt mồi và chuyển hóa thức ăn, nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn của các loài thủy sản.

Chế phẩm sinh học, men vi sinh cải thiện chất lượng môi trường ao nuôi thủy sản

Trong chế phẩm sinh học có chứa vi khuẩn Bacillus spp. Có tác dùng làm giảm chất hữu cơ của nước trong ao nuôi, đáy ao nuôi.

Một số loại vi khuẩn Nitrosomonas, Nitrobacter (nitrate hóa), Planctomycete, Candidatus (anammox) làm giảm NH3 và NO2- trong ao nuôi thủy sản.

Giúp chuyển hóa các chất hữu cơ như thức ăn thừa, xác tảo, cặn bã thành chất vô cơ không độc hại cho tôm cá.

Các chế phẩm sinh học giúp kích thích sự phát triển của các vi sinh vật có lợi trong ao nuôi.

Vi khuẩn Pseudomonas,Acidothiobacillus, Thioalkalivibrio, Rhodobacter, Beggiatoa và Chromatium làm giảm H2S trong ao nuôi thủy sản.

Nguyên tắc sử dụng chế phẩm sinh học trong nuôi trồng thủy sản

+ Người nuôi không sử dụng chế phẩm sinh học đồng thời với kháng sinh và hóa chất diệt khuẩn.

+ Chế phẩm sinh học dạng bột nên dùng nước của ao nuôi hòa tan có thể bổ sung thêm mật rỉ đường, sục khí mạnh 2 – 4 giờ trước khi sử dụng để gia tăng sinh khối vi khuẩn. Đối với chế phẩm sinh học dạng nước nên ủ yếm khí để gia tăng sinh khối trước khi sử dụng.

+ Thời gian xử lý vi sinh tốt nhất vào khoảng 8 – 10h sáng, lúc nắng ấm, trời trong và hàm lượng oxy hòa tan cao.

+ Sử dụng đúng liều lượng, không nên theo quan niệm sử dụng càng nhiều càng tốt.

+ Cần định kỳ xử lý vi sinh để duy trì mật độ vi khuẩn thích hợp nhằm kiểm soát sinh học môi trường nước và đáy ao, ổn định các yếu tố môi trường ao nuôi ngăn ngừa các loài vi khuẩn gây bệnh, tảo, mầm bệnh tiềm tàng trong ao nuôi phát triển.

+ Nên sử dụng các chế phẩm sinh học có chất lượng tốt, uy tín

Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng chế phẩm sinh học

Nếu nước có độ kiềm ≤ 50mg/l CaCO3 khiến độ pH dao động dẫn tới hiệu quả sử dụng vi sinh thấp. Độ mặn quá cao trong nước ao nuôi có thể gây chết hoặc ức chế sinh trưởng của vi sinh.

Khi lượng oxy hòa tan thấp sẽ khiến chế phẩm sinh học phát huy kém hiệu quả. Bởi vi khuẩn khí (Bacillus) và vi khuẩn hiếu khí nghiêm ngặt (VK nitrat) phải đảm bảo lượng oxy hòa tan đầy đủ

Yếu tố dinh dưỡng cũng ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng của chế phẩm sinh học. Người nuôi cần bổ sung vitamin C thì vi khuẩn nitrat mới thực hiện phản ứng khử N-NH3 thành NO3 có hiệu quả.

Thời tiết cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả của chế phẩm sinh học. Thời tiết có ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng của tảo và màu nước trong ao nuôi nên ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vi sinh. Để chế phẩm sinh học hiệu quả nhất nên sử dụng vào buổi sáng trời trong.

+ Nguyên sinh động vật quá nhiều sẽ ăn vi khuẩn dẫn tới mật độ vi sinh giảm thấp.

+ Sử dụng đồng thời chất diệt khuẩn, kháng sinh, thay nước… sẽ giảm hiệu quả sử dụng vi sinh.

Hướng dẫn cách bảo quản chế phẩm sinh học (men vi sinh) đúng cách

+ Bảo quản phẩm sinh học tránh nơi có ánh nắng trực tiếp vì sẽ làm chết các vi sinh vật có lợi trong chế phẩm sinh học

+ Nếu không sử dụng hết nên gói kỹ phần còn lại nhằm tránh ẩm để không bị đóng cục.

+ Không để chế phẩm sinh học tại nơi ẩm thấp, nước mưa ngấm vào, để nơi khô ráo thoáng mát

Suckhoecuocsong.vn/TH