Bệnh, cách phòng, trị bệnh cây hồ tiêu theo các chuyên gia nông nghiệp

Cây cũng như con người, trong quá trình phát triển chúng cũng gặp rất nhiều bệnh. Vì vậy việc chẩn đoán chính xác bệnh cho chúng cũng giống việc chẩn đoán bệnh cho con người. Chúng ta sẽ biết được hướng điều trị để giúp cây phát triển. Đây là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng rất lớn đến người trồng tiêu.

Cây hồ tiêu rất nhiều bệnh tật, phần đa là bệnh nan y khó chữa. Bệnh của cây hồ tiêu làm đau đầu người nông dân mà còn cả các nhà khoa học. Bệnh chết nhanh cây tiêu do nấm Phythopthora palmivora gây hại là một điểm hình. Chúng có thể hủy diệt một nọc tiêu, một vườn tiêu hay cả một vùng trồng tiêu trong thời gian ngắn, gây thiệt hại to lớn đối với sản xuất.

Sâu hại:

Quan trọng nhất là loại rệp, gồm:

Rệp muội:

Thường bám vào các lá non, ngọn non để chích hút

Rệp xáp, rệp bông:

Bám vào đốt, thân, cành lá, đặc biệt là phần gốc rễ nằm dưới mặt đất, chích hút làm cho cây kiệt quệ dinh dưỡng, đồng thời tạo vết thương mở đường cho các loại nấm xâm nhập gây hại.

Phòng trừ:

Nếu ít, bắt diệt bằng tay. Dùng các loại thuốc trừ sâu thông thường đối với các loại rệp mụi.

Đối với rệp sáp: dùng các loại thuốc đặc trị Supracide 40 EC, Bi 58, Con fidor,…)

Tuyến trùng hại rễ:

Là đối tượng nguy hiểm đối với cây tiêu. Loài Meloidogyne incognita chui vào trong rễ làm cho rễ nổi lên các nốt sần. Chúng sống trong đó, làm cho rễ bị huỷ hoại mất khả năng hút nước và chất dinh dưỡng. Bệnh càng nặng, rễ tiêu càng có nhiều nốt sần. Cây tiêu bị hại sẽ sinh trưởng chậm, lá biến dần thành màu vàng, rụng dần. Cây tiêu tàn lụi, xơ xác. Vết thương trên rễ tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhập gây chết tiêu.

Phòng trừ:

Dùng giống kháng.

Tăng cường bón phân hữu cơ có thể làm giảm đáng kể mật độ tuyến trùng trong gốc tiêu.

- Trồng cây vạn thọ, và dùng thân xác cây vạn thọ bón vào gốc tiêu.

- Dùng các loại thuốc đặc trị (Mocap 10G, Vinoca 20ND, Sincosin 0,56 SL, Marshall 5G)

Rối loạn dinh dưỡng:

Rối loạn dinh dưỡng là một trong những bệnh rối loạn sinh lý, nguyên nhân là do thừa hay thiếu đến quá mức giới hạn các chất dinh dưỡng (ở cây là phân bón, nước tưới, ở động vật thì thức ăn, nước uống) do cung cấp không điều độ hay thiếu cân đối.

Phòng trừ

Khi nguyên nhân này chấm dứt kịp thời thì bệnh sẽ khỏi.

Bệnh tiêu điên:

Bệnh tiêu điên nguyên nhân gây bệnh là do virus (một sinh vật hết sức bé nhỏ, nhìn qua kính hiển vi điện tử mới có thể quan sát được, cấu tạo của chúng chỉ là một chuỗi gene hay chỉ là một đoạn gene, chưa hình thành tế bào, nhóm lớn có sự sống, nhóm nhỏ là giới hạn giữa sự sống và vật chất). Virus gây bệnh bằng cách ký sinh vào nội tế bào của con bệnh, có thể nối thẳng vào gene nhiễm sắc thể, để tạo ra tế bào mới, gây ra bệnh ung thư.

Phòng trị:

Bệnh tiêu điên hiện nay chưa có thuốc chữa, khi tiêu bệnh cần nhổ bỏ và cần ngăn ngừa lây nhiễm.

Bệnh hại

a/ Bệnh mạng trắng do nấm Marasmius scandensmassee gây hại, chủ yếu trên chùm hom mới trồng. Mạng sợi nấm mọc tua tủa trên hom làm cho hom bị chết

Phòng trừ:

Chọn hom giống tốt, không bị bệnh.

Xử lý hom giống bằng dung dịch Aliette 80WP nồng độ 0,2 -0,3%

Phun thuốc Topsin M, Carbendazim 500FL

b/ Bệnh thán thư: do nấm Collectotrichum gloeosporioides gây hại trên lá, thân, cành và chùm quả làm cho lá bị cháy có vân; làm cho lá non nhăn, dày, có chấm vàng; gây rụng gié hoa; gây vàng lá, rụng lóng.

Phòng trị:

Vệ sinh thông thoáng vườn tiêu, cắt bỏ những cành nhánh sát gốc, cành lươn, cành bị che khuất.

Bón phân đầy đủ, cân đối.

Dùng các loại thuốc Carbendazim 500FL, Topsin M, Benlate C.

c/ Bệnh khô vằn: do nấm Rhizoctonia solani gây hại, chủ yếu trong mùa mưa, trên các vườn tiêu rậm rạp. Trong điều kiệm ẩm ướt, các bào tử nấm xâm nhập vào thân, cành hút dinh dưỡng và làm suy kiệt dây tiêu làm héo lá, chết thân, rụng gié. Đây là loại nấm đa thực, hại trên nhiều loại cây và cỏ dại.

Phòng trị:

Làm thông thoáng vườn tiêu trong mùa mưa.

Diệt các cây tiêu có bệnh để trừ nguồn bệnh.

Dùng thuốc Anvil hay Validacin.

d/ Bệnh vàng lá virus: còn gọi là bệnh “tiêu điên”. Khi bị bệnh, lá tiêu bị nhỏ lại, biến vàng, phiến lá nhăn, dị dạng. Cây bệnh cằn cổi, không lớn lên được.

Bệnh do virus gây hại. Hiện nay không có thuốc trị được. Bệnh do côn trùng môi giới, chích hút từ cây bị bệnh truyền sang (rệp, rầy xanh,…).

Phòng trị:

Diệt rầy, rệp các loại.

Không dùng tiêu bị bệnh để nhân giống.

Nhổ bỏ, gom đốt các cây tiêu bị bệnh nặng.

Các dao kéo cắt tỉa cành cần khử trùng bằng cồn 900 trước khi cắt sang nọc tiêu khác.

e/ Bệnh héo chết nhanh: do nấm Phythopthora palmivora gây hại. Nấm xâm nhập và tấn công vào cổ rễ, thân, cuống lá, cuống chùm quả. Nấm huỷ hoại mạch dẫn nước và dưỡng chất trong thân làm cho thân bị thối nhũn. Quả, cành, lá bị héo và rụng. Diễn biến của bệnh khá nhanh chóng, nhiều khi cây chết trong vòng 7 - 10 ngày sau khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên trên thân lá.

Nấm Phythopthora palmivora ưa môi trường đất có ẩm độ cao và chua do đó dễ lây lan nhanh chống trong điều kiện đất ngập úng, ẩm ướt. Ngoài ra, các loại nấm khác nhưFusarium sp và Pythium sp cũng tấn công cây tiêu làm cho cây bị chết nhưng chậm hơn.

Phòng trị:

Chống úng một cách triệt để, nhanh chóng và kịp thời.

Trị tuyến trùng và rệp sáp hại ở vùng rễ tiêu.

Tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục; bón đúng, đủ, cân đối các loại phân hóa học để cây có đủ dưỡng chất.

Vệ sinh thông thoáng vườn tiêu, cắt bỏ các cành nhánh, cách gốc 40 cm.

Không xới xáo trong vùng rễ trong mùa mưa.

Định kỳ dùng các loại thuốc gốc đồng quét và tưới gốc. Dùng Aliette 80WP, Mexyl MZ 80WP phun đẫm lên cây với 2-3 lần trong mùa mưa.

Khi trong vườn có những dây bị chết, cần nhổ bỏ, tiêu huỷ, rắc vôi bột, phun thuốc Aliette 80WP nồng độ 0,3%.

Các nọc tiêu còn lại cần tưới dung dịch gốc đồng các loại và phun đẫm dung dịch Aliette 80WP nồng độ 0,3% hay Metalaxyl nồng độ 0,2%, cứ 10 – 15 ngày/lần cho đến khi thấy diễn tiến của bệnh ngưng hẳn.

Bệnh chết nhanh, chết chậm

Có rất nhiều yếu tố sinh bệnh như đất, yếu tố thời tiết, vấn đề ngập ứng, nấm

Phòng trị:

Một số vấn đề khác của bà con trồng tiêu được chuyên gia giải đáp

Cùng là vàng lá như nhau. Nhưng với bệnh vàng lá do nấm thường cây sẽ úa từ trên đọt úa xuống. Còn vàng lá do tuyến trùng hay rệp sáp sẽ úa từ dưới úa lên. Đây là một đặc điểm bà con cần lưu ý để phân biệt bệnh.

Nguyên nhân: Nếu bị tổn thương rễ do tuyến trùng hay rệp sáp thì những lá già cây không nuôi nổi sẽ vàng trước, ở trên cây vẫn nuôi với dưỡng chất ít nên từ từ nó mới úa. Còn do nấm thì nó tấn công hàng loạt, đồng bộ cho nên bên trên mạch dẫn cây sẽ không đưa nước lên được. Nó sẽ úa từ trên xuống.

Câu hỏi 1:

Nông dân hỏi: 

Em thấy tiêu nhà em vàng lá phía trên nhổ lên thì rễ có nhiều nốt sần đen đen (tiêu đang trong bầu ươm).

theo anh thì trồng tiêu bị như trên thì có nên ko, nếu trồng rồi mà nhổ lên thì có phải xử lí đất ko anh.

Em cám ơn anh nhiều. Chúc anh và gia đình nhiều sức khỏe.

Chuyên gia trả lời:

Theo như mô tả nó có thể là thối rễ tơ hoặc tuyến trùng rễ non.

Với tôi hom mà kém chất lượng không nên đem trồng ra đất. Trồng sau này tiền thuốc trị bệnh cho nó rất tốn kém. Không biết nó có sống nổi tới giai đoạn kinh doanh không nữa.

Cho nên mua hom giống ở vườn sạch bệnh, hoặc cơ sở ươm cây uy tín chất lượng rất quan trọng.

Khi lỡ trồng ra mà muốn nhổ bỏ thì nên xử lý đất. Khi ươm hom nên ngâm vào dung dịch ngâm hom để khử trùng nếu là dây hom của vườn không rõ là sạch bệnh hay không.

Câu hỏi 2: 

Nông dân hỏi:

Tiêu nhà em trồng được hơn 1 năm tuổi rồi đang phát triển rất tốt. Sau đợt mưa dầm vừa rồi em đi cắt bỏ cành gốc em phát hiện có rệp sáp, em đến cửa hàng thuốc BVTV mua thuốc. Chủ cửa hàng nói loại thuốc này rất tốt nhiều người dùng, thuốc có tác dụng đặc trị rêp sáp, phòng trừ tuyến trùng + siêu lân đỏ… Em hòa ra phi đổ cho mỗi gốc 4 lít 1 tuần sau em bón mỗi gốc 1 lạng phân, em thấy lá gốc vàng rồi rụng, cuống lá đen, mặt dưới lá có chấm đen. Tuy số lượng lá rụng ko nhanh và ko nhiều mà rụng từ trong ra ngoài. Những cây rụng ít lá thì đọt non vẫn phát bình thường, những cây rụng nhiều thì đọt non có phần nhỏ hơn và phát chậm, lá non mầu hơi bạc trắng. Có phải em mới sử lí thuốc mà bón phân nó bị thế ko anh? Theo anh tiêu bị làm sao và cách sử lí thế nào. Rất mong anh hồi âm.

Chuyên gia trả lời:

Khi rầy trắng tấn công làm tổn thương rễ. Lúc này nấm xâm nhập vào theo vết thương tấn công làm cây có dấu hiệu thâm kim lá tiêu như anh mô tả. Vì thế để hiệu quả ngoài thuốc trị tuyến trùng, phân sinh học hồi phục rễ, cần phải bổ sung phân chuồng hoai mục ủ Trichoderma. Hoặc thuốc ngừa nấm.

Những lá già úa không đủ dưỡng chất rụng đều có đặc điểm như thế.

Cây ra lá non nhỏ trắng đó tức là cây đang có dấu hiệu hồi phục. Cần kiểm tra gốc rễ thường xuyên xem rầy trắng, rệp sáp này có chết hoàn toàn chưa. Trị bệnh phải trị dứt điểm không nó kháng thuốc và lây lan sang cây khác đấy. Loại này gặp phân đạm, bón vôi, hay NPK vô cơ là cây chết luôn.

Cách của tôi đơn giản chỉ là diazan dạng hạt hoặc basudin. Gốc lân hữu cơ. Rắc lên vùng rễ bị rầy trắng tấn công. Tưới phân sinh học hồi phục rễ, sau đó đổ phân chuồng hoai mục ủ Trichoderma. Với những cây ta phát hiện bệnh sớm khả năng khỏi bệnh là rất cao. Những cây bệnh khá nặng như anh mô tả có thể chữa không khỏi. Nếu bộ rễ tổn thương quá nặng nên nhổ bỏ tiêu hủy. Rắc vôi khử trùng, kiếm cỏ rác đốt tại trận khử trùng đất trồng mới lại.

Suckhoecuocsong.com.vn