Người buôn bán hàng mã 'sống tốt' nhờ Tết

Sau khi nghề làm tranh Đông Hồ mai một, các hộ dân chuyển sang nghề làm hàng mã khiến làng tranh truyền thống một thời giờ mang tên mới: “Kinh đô vàng mã”.

Làm không hết việc

Ông Nguyễn Nhân Hữu (85 tuổi, ngụ làng Đông Hồ, xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) – người gắn bó với nghề làm hàng mã 60-70 năm nay cho biết: Xưa ở làng Đông Hồ, nhà nhà làm tranh; Tết đến, chợ tranh đông vui, rực rỡ. Nay cả làng chỉ còn khoảng 5 nhà làm tranh nhưng số lượng rất èo uột, hầu như không có thị trường. Nhiều năm nay, người dân bỏ làm ruộng, cho người nơi khác thuê cấy để chuyển sang nghề “tâm linh”. Vào vụ, mỗi nhà có thể sản xuất từ vài trăm đến hàng ngàn bộ mũ áo Táo quân, chưa kể nhiều loại hàng mã khác như tiền vàng, vàng hoa, cá chép…

Hàng mã của Đông Hồ không chỉ tiêu thụ ở miền Bắc mà còn được chuyển vào miền Nam, thậm chí đưa sang Lào, Đài Loan, Trung Quốc. Đồ hàng mã đa dạng từ mũ, áo, quạt, xe ngựa, cá chép… đến ô tô, tủ lạnh… Mỗi nhà làm một thứ nên tiêu thụ tốt, không phải cạnh tranh nhau. Có thời điểm, ô tô các tỉnh ùn ùn tới đánh hàng khiến các hộ dân xoay không kịp.

Làng tranh Đông Hồ khi xưa giờ thành “kinh đô vàng mã”

Nghề này quanh năm có việc. Tết đến thì lo làm vàng mã, đồ cúng tiễn ông Táo về trời; ra giêng thì làm xe ngựa, kiệu cờ phục vụ lễ hội; sau đó vào vụ chuẩn bị đồ mã cúng rằm tháng 7… Những làng xung quanh không có nghề vàng mã, người dân chỉ cần chịu khó đi làm mướn cho làng Đông Hồ cũng đủ sống.

 “Mỗi bộ đồ lễ lãi được khoảng 20.000 đồng hoặc hơn một chút nhưng đòi hỏi làm rất cầu kỳ, mất thời gian. Nếu chịu khó làm khoảng hơn 1 tháng thì cũng được cái Tết tươm tất” - ông Phú, một người làm hàng mã ở Đông Hồ, cho biết.

Dân buôn lãi lớn

Theo anh Nguyễn Đăng Bình – hàng xóm nhà ông Hữu và cũng là người làm hàng mã, giá bán buôn mỗi bộ đồ lễ tiễn Táo quân loại đẹp khoảng 80.000-100.000 đồng/bộ. Bộ nhỏ hơn chỉ hơn 10.000 đồng. Tuy nhiên, những bộ đồ lễ này khi được chuyển về các TP lớn đã bị đội giá lên chóng mặt. Tại Hà Nội, ngày 25-1, một bộ đồ lễ Táo quân giá 250.000 đồng. Thậm chí, có những bộ đồ lễ rất giản dị, giá mua buôn chỉ khoảng 10.000 đồng/bộ nhưng khách ở Hà Nội vẫn phải mua đắt gấp 7-9 lần.

Đi buôn lãi là vậy nên không ít làng nghề trước đây nổi tiếng làm hàng mã giờ chuyển sang đi buôn như làng Văn Hội, huyện Thường Tín, Hà Nội. 70%-80% hộ dân nơi đây sống bằng nghề phục vụ người cõi âm. Hầu như nhà nào cũng tích trữ ngập đồ mã để đi phân phối hoặc bán lẻ.

Hàng mã khi về đến thành phố đã bị đội giá lên rất cao

“Một phần tự làm, một phần nhập về bán cho bớt vất vả mà có lãi nhiều hơn tự làm. Buôn bán năm nào cũng đều đều; kinh tế có khó khăn, người ta vẫn mua vàng mã nên mỗi vụ Tết, gia đình cũng lãi được vài chục triệu đồng” - một chủ đại lý bán đồ mã ở Văn Hội cho hay.

Ông Lê Văn Thắng ở làng Văn Hội tiết lộ ở Bắc Ninh, người làm đồ lễ Táo quân nhiều, giá lại rẻ, rải khắp các tỉnh nên dân làng dần dần không làm nữa mà nhập hàng từ Bắc Ninh đi phân phối. Chỉ có những khách đặt hàng riêng, yêu cầu làm đẹp, tỉ mỉ theo ý muốn hoặc làm cho người nhà thì dân Văn Hội mới sản xuất. “Cũng may được ăn “lộc” của nghề nên dân làng dù người đi buôn, người còn làm nghề đều sống khá” - ông Thắng cho biết.

 Vung tiền triệu mua hàng mã “như thật”

Năm nay, tại TP HCM, thị trường vàng mã xuất hiện nhiều mẫu mã chạy đua theo hàng hiệu với đầy đủ các sản phẩm có kiểu dáng giống hàng thật đến từng chi tiết. Cụ thể, xe BMW vàng mã được chào bán 220.000 đồng/chiếc, iPhone 6 lên đến 50.000 đồng/chiếc; ngoài ra, những căn biệt thự có sân vườn, hồ bơi giá 600.000 đồng đến 1,2 triệu đồng/căn.

Bà Hoa, một người kinh doanh vàng mã ở chợ Bình Tây (quận 6), cho hay thay vì bán lẻ từng món như năm ngoái, bà cùng một số tiểu thương nảy ra ý định bán vàng mã dạng combo (tức mua sắm trọn gói). Giá mỗi combo từ vài trăm ngàn đồng lên đến gần 10 triệu đồng. Trong đó, nhóm vàng mã “hàng hiệu 2015” được nhiều người mua nhất, giá chỉ 1,5 triệu đồng/10 món hàng như điện thoại, xe máy, thẻ ngân hàng, rạp phim...

Hàng mã dựa trên hàng thật được bày bán khắp nơi

Chị Huỳnh Thị Liên, chủ một hãng xe vận tải tuyến TP HCM đi Hồng Ngự (Đồng Tháp), vừa đến sạp bà Hoa đặt cọc 10% số tiền sau khi chọn mua 15 bộ combo “hàng hiệu 2015” với 15 triệu đồng. Trong nhóm đồ, chị ưng ý rất nhiều sản phẩm như tivi màn hình cong, điện thoại đời mới. Những bộ vàng mã này sau khi mua về, chị sẽ đặt trước đầu xe cúng mong năm mới làm ăn phát đạt.

Một số tuyến đường “đồ âm phủ” quanh chợ Thiết (quận 11) cũng nhộn nhịp dịp cuối năm. Ông Kim Tiết Long - chủ hàng vàng mã, nhang đèn - cho biết: Vừa rồi, một hộ gia đình quận 2 đặt làm 2 con dê bằng giấy cao gần 1 m, hàng chục điện thoại iPhone 6, ô tô... Tổng số tiền đặt mua lên đến 19 triệu đồng.

Nhìn chung, giá bán hàng mã năm nay không có sự chênh lệch so với năm ngoái. Sức mua của người dân có phần chững lại nhưng vẫn có không ít người sẵn sàng vung tiền triệu để mua đồ cao cấp, mẫu mới.

Quang Phong - Skcs.vn (tổng hợp)