Lý giải tục giao chạ ở Chí Hòa
Sở dĩ, người dân hai làng Vân Đài và Tam Đường (thuộc xã Chí Hòa, huyện Hưng Hòa, tỉnh Thái Bình) không có đôi nào lấy nhau là bởi họ đã xin kết làm chị em. Tục giao chạ này được ghi vào hương ước của hai làng, các gia đình ở đây đều giáo dục con cháu coi nhau như ruột thịt trong nhà. Dù không cùng một cha mẹ sinh ra nhưng cũng không bao giờ kết làm phu thê.
Tương truyền rằng, vào thời Trần, vua Trần Nhân Tông sinh hạ được hai công chúa là Huyền Trân công chúa và Diệu Dung công chúa. Hồi nhỏ, hai công chúa sống với nhau gắn bó, keo sơn. Đến tuổi trưởng thành, nước ta bị giặc Nguyên Mông xâm lược. Ðể giữ hòa khí với Chiêm Thành, tập trung đối phó với quân Nguyên Mông, Huyền Trân công chúa được gả cho vua Chiêm là Chế Mân.
Tượng thờ Huyền Trân công chúa. Ảnh: Internet
Một năm sau thì Chế Mân chết. Chiếu theo luật tục của Chiêm Thành, khi vua mất thì Hoàng Hậu phải hỏa thiêu theo chồng. Huyền Trân công chúa may mắn được Trần Khắc Chung cứu thoát. Bà trở về, được vua cha ban hiệu Diệu Từ Ân công chúa, ngự tại phủ Tân Cương (nay là thôn Thái Đường) cùng vua cha lo việc chống Nguyên đi tới thắng lợi cuối cùng. Khi Huyền Trân mất (năm 1340), dân làng Thái Ðường (nay là thôn Tam Ðường, xã Tiến Ðức) lập đền thờ bà để tưởng nhớ công ơn.
Nói về công chúa Trần Ngọc Dong (hiệu Diệu Từ Dong công chúa), bà được vua cha cho ở lại kinh thành lo việc sản xuất lương thực, cung cấp quân lương phục vụ vua tôi nhà Trần chống giặc. Bằng tài năng, lòng say mê mở mang vùng đất, khai phá ruộng đồng trồng lúa, công chúa Diệu Dong đã khai phá cả một vùng đất rộng lớn Duyên Hà, Tiên Hưng, đắp đê ngăn lũ, chống nước biển xâm thực ruộng đồng.
Miếu thờ Diệu Dung công chúa tại làng Vân Đài (Xã Chí Hòa, Hưng Hà). Ảnh: Internet
Trong một lần vi hành qua vùng đất có 36 gò nổi lên giữa mênh mang sông nước, ngẩng đầu nhìn lên, bà thấy ẩn hiện trong quầng mây ngũ sắc chiếc đài sen huyền diệu, xung quanh mây trời bao phủ trắng xóa. Cho rằng đó là điềm lạ, công chúa đặt tên vùng đất này là Vân Đài.
Ngày 15 tháng Chín âm lịch, công chúa mất, dân chúng trong vùng vô cùng thương tiếc, tôn bà là Thánh Mẫu, xây miếu Đường Đài tại mộ. Sau đó, lập đền thờ ở giữa làng.
Ðể tưởng nhớ và tri ân công đức của hai chị em công chúa, cứ vào ngày giỗ của Huyền Trân công chúa (15/2 âm lịch), thôn Tam Ðường mở hội, dân làng Vân Ðài chạ dưới cử 64 người quần áo chỉnh tề lên tổ chức tế lễ, tổ chức giao hiếu. Ngược lại, vào ngày giỗ của Diệu Dung công chúa (ngày 15/9 âm lịch) khi làng Vân Ðài mở hội thì 84 người làng Tam Ðường chạ trên xuống tổ chức tế lễ, tổ chức giao hiếu.
Suốt hai ngày diễn ra tục giao chạ, dân hai làng có dịp chia sẻ vui buồn, cách làm ăn, phát triển sản xuất kinh doanh và giao lưu văn hóa văn nghệ. Người dân chạ Vân Ðài gặp người dân chạ Tam Ðường ở bất kỳ lứa tuổi nào đều gọi là anh/chị và xưng em một cách tự nhiên, trân trọng. Còn người dân Tam Ðường gặp chạ em Vân Ðài luôn luôn thân chiều nhau như anh chị em ruột thịt lâu ngày gặp lại. Những thời khắc gặp mặt tại các gia đình luôn được thể hiện trong bầu không khí đoàn kết, ấm cúng và thân thiết. Khi chia tay, dân hai làng bịn rịn tiễn chân nhau ra tận đầu làng.
Đến nay, trải qua hơn 700 năm, lễ giao chạ vẫn được nhân dân hai làng gìn giữ. Đây là một nét văn hoá đặc sắc khó tìm thấy ở một vùng quê nào khác.
Suckhoecuocsong.com.vn. ( Theo Ngày nay)
Các tin khác
-
Thưởng trà số 2 Tông Đản review: giá chát hơn cả nước trà
Review thưởng trà số 2 Tông Đản -
Thưởng trà Số 2 Tông Đản giá sốc
Một ngày sau tết, sau khi ăn quá nhiều đồ ngấy chiên rán, mọi người có xu hướng thanh lọc và thưởng thức một chút gì đó nhẹ nhàng. Thưởng trà trong một không gian nhẹ nhàng là điều mà rất nhiều người lựa chọn. -
Tìm hiểu tục để móng tay dài (móng tay lá lan) của người Việt xưa
Tục để móng tay dài hay còn được biết đến với tên gọi khác là móng tay lá lan chính là việc dể móng tay dài, không cắt ngắn của tầng lớp thượng lưu, quý tộc hay các quan lại, địa chủ ngày xưa của người Việt. -
Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3: Lịch sử hình thành, các quốc gia công nhận
Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3: Lịch sử hình thành, các quốc gia công nhận -
Trình độ văn hoá của con người đôi khi được thể hiện qua hành động nhỏ
Đôi khi những hành động nhỏ trong cuộc sống hằng ngày cũng thể hiện trình độ văn hóa của mỗi người. -
Mách bạn những set quà tặng người yêu trong ngày lễ Valentine cực lãng mạn, ý nghĩa
Ngày lễ Valentine sắp đến gần, đây là dịp các đôi tình nhân thể hiện tình yêu của mình thông qua những lời chúc, món quà ý nghĩa dành tặng cho nhau. -
Điều kiêng kỵ không nên làm tránh xui xẻo trong ngày Tết Đoan Ngọ
Từ ngày xưa ông cha ta tin rằng trong hệ tiêu hóa thường có sâu bọ, nếu không giết đi thì chúng sẽ sinh sản ngày một nhiều và ảnh hưởng tới sức khỏe. -
Cà phê Espresso, Americano, Latte, Cappuccino, Mocha và Machiato các đặc điểm riêng, cách pha để phân biệt
Café là đồ uống không thể thiếu trong cuộc sống người dân Việt Nam và cả trên thế giới. Lượng quán café đặc biệt có Espresso, Americano, Latte, Cappuccino, Mocha và Machiato được liên tục mở Việt Nam và trên thế giới. -
Ruby: Hồng ngọc hợp với những mệnh nào?
Ruby loại đá ngọc được gọi Hồng ngọc màu đỏ, đá nằm trong nhóm corindon có thành phần hoá học Al2O3. Ruby kết tinh trong hệ ba phương. -
Tục lệ 'khắc dấu' trên đầu trẻ em ở nhóm dân tộc Houeda khiến ai chứng khiến cũng rùng mình
Bộ tộc ít người ở Châu Phi đã tồn tại một tục lệ lâu đời có tục 'khắc dấu' trẻ em như một hình thức để đánh dấu tuổi trưởng thành của những đứa trẻ. Tục lệ 'khắc dấu' này cũng được bộ lạc Benin khẳng định chúng là một thành viên trong gia tộc, hình thức làm đẹp.