Độc đáo nghệ thuật múa rối cạn: Sinh động khó rời mắt
Chẳng ai biết rối cạn có tự bao giờ, nhưng người Tày ở Định Hóa (Thái Nguyên) ai cũng biết chơi rối cạn từ nhỏ. Và nghệ thuật rối cạn đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc, ẩn chứa những giá trị, khát vọng của con người về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Độc đáo nghệ thuật rối cạn
Theo như người kế thừa của nghệ thuật rối cạn, ông Ma Văn Cười- Trưởng phường rối làng Ru Nghệ (xã Đồng Thịnh, huyện Định Hóa), thì khởi đầu bộ rối có 6 con. Rối cổ miêu tả những nhân vật trong triều đình như rối vua, hoàng hậu, các quan văn, quan võ… Trước mỗi buổi diễn bao giờ cũng là màn giáo đầu. Đó là màn múa của 2 diễn viên với những bước đi uyển chuyển, động tác đẹp mắt và dứt khoát, kèm đó là lời giáo có nội dung giới thiệu về phường rối của mình.
Bên cạnh bộ rối cổ, họ còn truyền tay nhau bộ sách ghi lại những bài hát giáo, bài hát kể những tích rối, từ đó con cháu dòng họ tiếp tục sáng tạo nên những tích trò mới, phát triển thành 12 con, rồi 33 con. "Rối này tôi được bố truyền lại. Hỏi thì bố bảo từ xưa để lại cho hội hè trong làng. Truyền thống này thường diễn vào ngày tết tháng Giêng" - nghệ nhân Ma Văn Cười chia sẻ.
Rối cạn có một số tiết mục đặc trưng, nhưng thú vị nhất là trò “Rối chơi nhạc”. Trò này được biểu diễn trong nhà sàn. Tất cả im lặng, tiếng đàn bầu ngân lên, tay rối nhẹ nhàng gẩy điệu “Bèo dạt mây trôi”. Xem trò mà cứ ngỡ như thật vì cách diễn sinh động, tài tình của nghệ nhân. Chị Tống Thị Phương - người Tày ở Định Hóa nói: "Ngoài sử dụng trong lễ hội Lồng Tồng, rối cạn của người Tày ở Định Hóa còn được sử dụng trong các dịp sinh hoạt cộng đồng, những dịp văn nghệ, thể hiện cuộc sống lao động của những người nông dân và ước mong một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu".
Nghệ thuật rối cạn ở Định Hóa (Thái Nguyên) đã được phục dựng và thường xuyên đưa vào biểu diễn trong các dịp lễ, hội... T.L
Rối cạn của người Tày (Định Hóa) thuộc loại hình rối que, cách điều khiển con rối ở đây cũng không giống các nơi khác. Ngoài một số con rối rung giật cầm trên tay, còn phần lớn các con rối điều khiển qua các que tre.
Người điều khiển dùng 1 que to và 2 que nhỏ cắm vào 2 tay con rối, đầu que to giắt sau thắt lưng có dây quàng vào cổ để giữ 2 que nhỏ điều khiển các tay rối, kết hợp với tiếng đàn tính, sáo và hát then tạo nên một vở kịch độc đáo, hấp dẫn người xem. Vì khó nên không phải ai cũng đến được với nghệ thuật rối cạn, nghệ nhân rối phải là người cần cù, kiên trì và khéo léo mới điều khiểu rối vừa sinh động vừa có hồn cốt.
Ông Nông Thế Siêng - nghệ nhân ở phường rối làng Ru Nghệ cho hay: “Rối cạn là do các cụ truyền dạy, chúng tôi thấy rất khó, phải làm mềm dẻo tự nhiên. Trong cả xóm Ru Nghệ này không ai làm được, chọn đến tôi thì tôi cứ thử làm xem được không nhưng nói chung chỉ làm được 70%. Cứ luyện tiếp đến khi các cụ bảo là được thì lại học tập thêm, nâng cao thêm”.
Tết này, nếu khách du xuân lên với An toàn khu Định Hóa, xin ghé qua hai làng Thẩm Rộc và Ru Nghệ xem đồng bào Tày chơi rối cạn, để chung vui trong niềm ước nguyện về một năm mới no ấm thuận hòa, hạnh phúc...
Suckhoecuocsong.com.vn (Nguồn Dân Việt)
Các tin khác
-
Thưởng trà số 2 Tông Đản review: giá chát hơn cả nước trà
Review thưởng trà số 2 Tông Đản -
Thưởng trà Số 2 Tông Đản giá sốc
Một ngày sau tết, sau khi ăn quá nhiều đồ ngấy chiên rán, mọi người có xu hướng thanh lọc và thưởng thức một chút gì đó nhẹ nhàng. Thưởng trà trong một không gian nhẹ nhàng là điều mà rất nhiều người lựa chọn. -
Tìm hiểu tục để móng tay dài (móng tay lá lan) của người Việt xưa
Tục để móng tay dài hay còn được biết đến với tên gọi khác là móng tay lá lan chính là việc dể móng tay dài, không cắt ngắn của tầng lớp thượng lưu, quý tộc hay các quan lại, địa chủ ngày xưa của người Việt. -
Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3: Lịch sử hình thành, các quốc gia công nhận
Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3: Lịch sử hình thành, các quốc gia công nhận -
Trình độ văn hoá của con người đôi khi được thể hiện qua hành động nhỏ
Đôi khi những hành động nhỏ trong cuộc sống hằng ngày cũng thể hiện trình độ văn hóa của mỗi người. -
Mách bạn những set quà tặng người yêu trong ngày lễ Valentine cực lãng mạn, ý nghĩa
Ngày lễ Valentine sắp đến gần, đây là dịp các đôi tình nhân thể hiện tình yêu của mình thông qua những lời chúc, món quà ý nghĩa dành tặng cho nhau. -
Điều kiêng kỵ không nên làm tránh xui xẻo trong ngày Tết Đoan Ngọ
Từ ngày xưa ông cha ta tin rằng trong hệ tiêu hóa thường có sâu bọ, nếu không giết đi thì chúng sẽ sinh sản ngày một nhiều và ảnh hưởng tới sức khỏe. -
Cà phê Espresso, Americano, Latte, Cappuccino, Mocha và Machiato các đặc điểm riêng, cách pha để phân biệt
Café là đồ uống không thể thiếu trong cuộc sống người dân Việt Nam và cả trên thế giới. Lượng quán café đặc biệt có Espresso, Americano, Latte, Cappuccino, Mocha và Machiato được liên tục mở Việt Nam và trên thế giới. -
Ruby: Hồng ngọc hợp với những mệnh nào?
Ruby loại đá ngọc được gọi Hồng ngọc màu đỏ, đá nằm trong nhóm corindon có thành phần hoá học Al2O3. Ruby kết tinh trong hệ ba phương. -
Tục lệ 'khắc dấu' trên đầu trẻ em ở nhóm dân tộc Houeda khiến ai chứng khiến cũng rùng mình
Bộ tộc ít người ở Châu Phi đã tồn tại một tục lệ lâu đời có tục 'khắc dấu' trẻ em như một hình thức để đánh dấu tuổi trưởng thành của những đứa trẻ. Tục lệ 'khắc dấu' này cũng được bộ lạc Benin khẳng định chúng là một thành viên trong gia tộc, hình thức làm đẹp.