Máy đo thực phẩm an toàn phải chăng chỉ là liệu pháp tinh thần?
Hiện nay những thông tin gây hoang mang cho người tiêu dùng như trái cây “tẩm” thuốc tăng ngọt, nhanh chín, thịt cá ôi thiu được tẩm ướp nước tẩy bồn cầu, ướp xác đang tràn lan trên thị trường. Vì vậy, gần đây các thiết bị đo an toàn thực phẩm được nhập khẩu rất nhiều vào Việt Nam với giá khá đắt. Tuy nhiên nhiều bà nôi trợ vẫn bỏ tiền triệu ra mua máy đo an toàn thực phẩm, với mong muốn bảo vệ sức khỏe người thân trong gia đình trước những thực phẩm bị tẩm ướp độc hại.
Sử dụng máy đo hàm lượng nitrat trong rau củ quả tại một cửa hàng rau sạch
Do có người nhà bị bệnh, cần chế độ dinh dưỡng an toàn, chất lượng, bà Ngọc Mai (Q.7) cũng mua một máy đo an toàn thực phẩm, chủ yếu đo dư lượng hóa chất nitrat, với giá gần 5 triệu đồng, có hướng dẫn bằng tiếng Việt. Với “bửu bối” này, dù cảm thấy an tâm hơn với các sản phẩm trong bữa ăn nhưng bà Mai thừa nhận đã gặp không ít rắc rối với chiếc máy nhỏ này khi sử dụng. “Thỉnh thoảng tôi đo thử một số loại trái cây, máy báo kết quả không đạt yêu cầu dù mua hàng dán nhãn VietGap nên không biết độ chính xác ra sao” - bà Mai chia sẻ.
Cũng theo bà Mai, khi đi mua thực phẩm ngoài chợ, không người bán hàng nào cho thử vì sợ làm hỏng rau củ bởi phải dùng đầu ghim của máy cắm sâu vào loại quả mình muốn kiểm tra, chưa kể người bán hàng cũng không muốn bị phát hiện vì nếu lỡ sản phẩm có chất tồn dư vượt ngưỡng an toàn, họ sẽ gặp khó khăn trong việc buôn bán tại chợ.
Mặc dù đã sáng suốt chọn mua hàng rau củ quả tươi ở siêu thị hoặc hàng có nhãn hiệu rõ ràng cho bữa ăn gia đình, nhưng anh Tuấn Anh (Q.Gò Vấp, TP.HCM) vẫn cảm thấy bất an trước thông tin thực phẩm không an toàn, thịt heo dư chất tạo nạc, rau đầy thuốc trừ sâu, nhiều tồn dư phân bón... Khi nghe thị trường bán máy có thể đo tồn dư hóa chất trên thực phẩm, anh Tuấn Anh đã quyết định mua máy này dù giá bán khá “chát”, dao động 5-8 triệu đồng/máy tùy loại. Loại máy này được quảng cáo là có thể kiểm tra dư lượng nitrat trên thực phẩm, rau, củ, quả, thịt tươi chỉ trong vòng 20 giây, lại có hẳn một mục dành riêng cho việc đo hàm lượng nitrat khi chọn đồ ăn để phụ huynh có thể biết được nguồn thức ăn an toàn, đảm bảo cho sự phát triển về sức khỏe, trí não của trẻ. “Quá phù hợp nhu cầu nên tôi mua về sử dụng chứ quả thật không biết cái máy này có thể sàng lọc tối đa, đảm bảo thực phẩm bẩn không xuất hiện trên mâm cơm hay không” - anh Tuấn Anh thừa nhận.
Quản lý một cửa hàng thực phẩm trên đường Nguyễn Đình Chiểu (Q.3), cho biết một lần thấy vị khách đến mua rau sử dụng thiết bị này để kiểm tra rồi gọi điện thông báo cho người nhà rằng sản phẩm cửa hàng này là “an toàn” nên chị đã tìm hiểu và sau đó mua ngay một chiếc để kiểm tra các loại rau và thực phẩm đưa về cửa hàng. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian, loại máy này đã cho thấy nhiều bất cập.
Theo chị Hoài Trang (quản lý cửa hàng), máy chỉ đo được vài ba chục loại rau quả nhất định trong khi chủng loại thực phẩm thực tế bán ra tại cửa hàng cao hơn nhiều. Cụ thể, bảng giới hạn dư lượng nitrat trong thực phẩm, được tặng kèm khi mua máy, chỉ có khoảng 60 loại thực phẩm thường gặp, trong khi chủng loại thực phẩm lên đến hàng trăm. Nhiều khách hàng “linh động” bằng cách dùng thang đo của một loại (ví dụ như dưa leo) để đo cho loại khác (ví dụ như bầu, bí), nhưng kết quả sẽ không chính xác vì đây là hai loại rau khác nhau. Thậm chí cùng một loại rau thu hoạch cùng ngày, nhà vườn đã đưa mẫu đến phòng thí nghiệm phân tích đạt chuẩn nhưng máy đo của khách hàng lại báo vượt mức dẫn đến tranh cãi giữa khách và cửa hàng.
Căn cứ vào máy đo, khách hàng không tin vào kết quả của phòng thí nghiệm, còn nhà cung cấp khăng khăng rằng họ đã đưa cho nhà phân tích độc lập nên kết quả chính xác hơn cái máy cầm tay. “Kết quả là cửa hàng chúng tôi phải chịu lỗ khi ngưng bán lô hàng đó vì chiều ý người mua nhưng không thể trả lại nhà cung cấp vì họ có kết quả phân tích” - chị Trang cho hay.
Chủ một cửa hàng khác khẳng định việc sử dụng máy chủ yếu để khách an tâm bởi cửa hàng thực tế đang bán rau sạch, nhưng máy đo nitrat chỉ đo được chỉ số phân bón hóa học trong thực phẩm và cũng không chắc chắn, còn các độc chất khác thì không biết được. Trong khi đó, nỗi lo lắng của người tiêu dùng còn là về dư lượng thuốc trừ sâu, sản phẩm nhiễm vi sinh... Do đó, khách hàng không nên quá phụ thuộc vào loại máy này mà lầm tưởng có thể tìm được thực phẩm sạch ngay.
Theo TS Nguyễn Đăng Nghĩa, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và tư vấn nông nghiệp nhiệt đới, cho biết thông thường các loại máy cá nhân phát hiện nhanh trong thực phẩm chỉ là máy đo định tính, tức là phát hiện có chất độc hay không chứ khó cho biết hàm lượng của chất đó trong thực phẩm là bao nhiêu. Đối với một số loại máy đo nitrat nhập khẩu về VN trong vài năm gần đây có cả chức năng định lượng, tức là cho người tiêu dùng biết nồng độ nitrat trong thực phẩm có nằm trong ngưỡng an toàn hay không để có cách xử lý.
Tuy nhiên, thông tin mà nhà cung cấp đưa ra chủ yếu là đánh vào nỗi sợ hãi thực phẩm bẩn của người tiêu dùng và chiếc máy như một giải pháp hoàn hảo để giải quyết. Còn các thông tin về cơ chế hoạt động ra sao, mức độ chính xác thế nào vẫn còn rất mơ hồ. “Không hiểu cơ chế nào mà chiếc máy này có thể đo được hàm lượng nitrat trong thực phẩm chỉ bằng việc cắm đầu kim của máy vào thực phẩm trong thời gian 15 giây” - ông Nghĩa nói.
Hơn nữa, theo ông Nghĩa, ngoài hàm lượng phân đạm (gốc NO3) trong thực phẩm, các loại kim loại nặng, dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật, tăng trưởng và vi sinh vật cũng ảnh hưởng đến độ an toàn của thực phẩm. Đặc biệt, thuốc trừ sâu có hàng ngàn loại khác nhau và không thể kiểm tra bằng máy test nhanh được mà phải đưa vào phòng thí nghiệm để phân tích.
“Dù cho nitrat là thành phần quan trọng khi lựa chọn thực phẩm - vì sử dụng nhiều có thể dẫn đến ung thư - nhưng thật sai lầm khi nghĩ rằng hàm lượng nitrat ở ngưỡng an toàn là thực phẩm an toàn. Do đó, việc mua máy thử nitrat chỉ như một liệu pháp tinh thần là chính chứ không giải quyết được gốc rễ của vấn đề” - ông Nghĩa nói.
Để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, theo ông Nghĩa, Nhà nước cần có cơ thế nghiêm khắc hơn nữa trong việc kiểm soát chất lượng thực phẩm trước khi ra thị trường, chứ không phải để người tiêu dùng tự phòng vệ bằng những loại máy móc nào đó.
Theo ý kiến của Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm VN, nitrat tồn dư trong thực phẩm rau củ là do sử dụng quá nhiều phân bón hóa học để trái có thể phát triển nhanh và thường được bón gần thời điểm thu hoạch. Nitrat cũng có thể tìm thấy trong các hóa chất bảo quản chứa gốc nitrat dùng để ép chín hoặc giữ tươi hoa quả, thực phẩm. Bản thân nitrat không phải là chất gây ung thư, nhưng là nghi phạm gián tiếp gây ra ung thư khi nó biến thành nitrit, chất này kết hợp với gốc amin tự do tạo thành tiền chất gây ung thư.
Dù hiệu quả vẫn còn nhiều tranh cãi và độ chính xác của thiết bị này vẫn còn nhiều nghi ngờ, một số chuyên gia cho rằng dù hàm lượng nitrat (NO3) ở ngưỡng an toàn cũng không đảm bảo thực phẩm đó an toàn, bởi còn nhiều loại hóa chất độc hại khác chỉ có thể được phát hiện khi đưa vào phòng thí nghiệm để kiểm tra.
Gần đây Bộ NN&PTNT cũng đưa vào sử dụng loại test nhanh có thể phát hiện heo nuôi bằng chất tạo nạc bằng cách nhỏ... nước tiểu heo vào thiết bị và chờ trong năm phút.
Ở Việt Nam cũng có thiết bị do Bộ Công an nghiên cứu phát triển, với nhiều loại có thể kiểm tra và phát hiện 11 loại dư chất trong thực phẩm như formol, hàn the, thuốc trừ sâu... nhưng chỉ được bán theo bộ với giá trị cao nên chỉ phù hợp với các cơ quan chuyên môn kiểm tra số lượng lớn. Như vậy vấn đề an toàn thực phẩm vẫn chưa thực sự được giải quyết. Người tiêu dùng buộc phải tự dùng kinh nghiệm, niềm tin vào nhà cung cấp và kỹ năng của mình để tự an tâm phần nào với sản phẩm lựa chọn .
Thiết bị kiểm tra nhanh heo có nuôi bằng chất tạo nạc hay không bằng cách nhỏ nước tiểu heo vào thiết bị và cho ra kết quả trong 5 phút.
Nguyên tắc của các bộ xét nghiệm nhanh về an toàn vệ sinh thực phẩm là dễ thực hiện, người tiêu dùng có thể mang theo và sử dụng khi đi ăn, đi chợ như giấy quỳ kiểm tra hàn the trong giò chả, dung dịch kiểm tra tồn dư tinh bột trong bát đĩa... Ngoài ra, trên thị trường hiện có nhiều loại thiết bị đo an toàn thực phẩm nhập khẩu. Tuy nhiên, những thiết bị này chỉ có vai trò... sàng lọc, còn muốn chính xác phải kiểm tra tại các phòng thí nghiệm.
Thiết bị đo an toàn thực phẩm được nhập khẩu vào VN thật sự có thể là bảo bối cho các bà nội trợ hay không hay phải chăng chỉ là liệu pháp tinh thần?
Máy đo thực phẩm an toàn phải chăng chỉ là liệu pháp tinh thần?
Suckhoecuocsong.com.vn
Các tin khác
-
Cách điều trị các bệnh ngoài da trong mùa mưa lũ
Sau khi nước lũ rút rất nhiều người gặp các bệnh ngoài da, lở loét da gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, sức khỏe. Vậy khi bị lở loét da, bệnh ngoài da sau mưa lũ kéo dài cần làm gì để ngăn ngừa tình trạng loét da tránh lây lan sang vùng da lành. -
Cách xử lý khi bị tiêu chảy trong mùa mưa lũ chuẩn xác
Mưa lũ ngập lụt khiến cho thực phẩm, nguồn nước bị ô nhiễm khiến cho nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy rất cao. Khi bị tiêu chảy cần làm gì, dấu hiệu nhận biết chuẩn -
Cách cân bằng hệ vi sinh đường ruột sau bão lũ
Nhằm tăng cường vi khuẩn có lợi, cân bằng hệ vi sinh đường ruột sau bão lũ, nước ngập kéo dài chúng ta nên có chế độ dinh dưỡng lành mạnh. -
Cẩn trọng 3 bệnh đường tiêu hóa dễ gặp phải trong mưa bão, ngập lụt
Các khu vực bị mưa bão ngập lụt kéo dài rất dễ mắc phải 3 bệnh đường tiêu hóa dưới đây gây ảnh hưởng sức khỏe. 3 bệnh đường tiêu hóa dễ gặp phải trong mưa bão là bệnh gì, cần đề phòng như thế nào? -
Mẹo giảm nguy cơ mắc đường tiêu hóa sau mưa bão ngập lụt
Sau mưa bão ngập lụt thực phẩm, nguồn nước dễ bị nhiễm khuẩn do đó để giảm nguy cơ mắc các bệnh đường tiêu hóa, sức khỏe đường ruột, hệ vi sinh đường ruột cần áp dụng các nguyên tắc dưới đây. -
Thực phẩm giàu vitamin C rất tốt cho sức đề kháng, hệ vi sinh đường ruột
Vitamin C có trong những thực phẩm này không chỉ giúp tăng cường sức đề kháng, giảm viêm, chống lão hóa, làm đẹp da mà còn có lợi cho sức khỏe đường ruột. -
Cải thiện sức khỏe tinh thần, quản lý stress giúp tăng cường hệ miễn dịch
Nâng cao sức khỏe tinh thần, hạn chế căng thẳng, stress là một trong những biện pháp tăng cường hệ miễn dịch hiệu quả, có lợi cho sức khỏe tổng thể. -
Thực phẩm giàu chất béo lành mạnh rất tốt cho hệ miễn dịch
Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo lành mạnh không chỉ hỗ trợ cơ thể giảm viêm khi hệ miễn dịch phản ứng với các mầm bệnh mà còn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính. -
Các loại đồ uống tăng cường hệ miễn dịch, tốt cho đường ruột
Những loại đồ uống dưới đây không chỉ giàu dinh dưỡng, mang lại lợi ích cho hệ miễn dịch mà còn vô cùng tốt cho sức khỏe đường ruột. -
Thực phẩm chứa prebiotic giúp củng cố hệ miễn dịch, tốt cho sức khỏe đường ruột
Tiêu thụ những thực phẩm chứa prebiotic sẽ giúp cho hệ miễn dịch khỏe mạnh, bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc bệnh, đồng thời giúp cho hệ vi sinh đường ruột cân bằng.