Cách lau dọn ban thờ trong ngày tết theo quan niệm Á Đông

Người xưa cho rằng nếu xê dịch sẽ làm kinh động đến chỗ của thần, thần không được an vị thì không muốn ở lại lâu, không chăm sóc, phù hộ cho gia chủ. Ở một số nơi việc làm này chỉ có các dâu trưởng mới được làm và trước khi dọn ban thờ thường phải tắm rửa sạch sẽ.

Cụ thể cách dọn bàn thờ theo phong thủy và mang lại may mắn như sau:

Trong dân gian còn lưu truyền một số những quy định và một số điều kiêng kị của người xưa trong việc hướng dẫn cách dọn bàn thờ theo phong thủy và mang lại may mắn như phong tục cổ nhân.

Bước 1: Trước khi rửa dọn ban thờ nên chuẩn bị một lễ bao gồm đĩa hoa quả, cau chầu, …(tuỳ tâm) dâng lên ban thờ, sau đó thắp một nén hương xin thần linh và tổ tiên cho phép thu dọn ban thờ ngày hôm nay, mời tổ tiên và thần linh tạm lánh sang một bên để con cháu thực hiện công việc. Đợi cho hương cháy hết chúng ta sẽ chuyển sang bước thứ 2

Bước 2: Chuẩn bị một chiếc bàn hoặc một cái khay sạch để đặt bài vị, nếu bàn thờ có đặt chung bài vị gia tiên với các thần thì phải để ra hai chỗ khác nhau, không được lẫn lộn. Đặt bát hương vào khai và bắt đầu công việc lau rửa.

Bước 3: Khi lau rửa bài vị của tổ tiên thì phải dùng nước ấm, không được dùng nước lạnh. Khi làm vệ sinh, nếu có bài vị của thần Phật thì lau trước, sau đó đổ nước mới để lau bài vị của tổ tiên, tuyệt đối không lau bài vị của tổ tiên trước. Người xưa quan niệm như vậy là bất kính, mạo phạm với thần phật, thần phật có ngôi vị cao hơn nên dễ khiến tổ tiên bị chèn ép.

Bước 4: Sau khi lau bài vị xong mới đến phần dọn bát hương, công việc này cũng rất quan trọng, ngày nay đa phần mọi người đều rút chân hương rồi cầm bát hương đổ hết tro ra ngoài, theo người xưa như vậy rất dễ gây “tán tài”, vì vậy người ta dùng chiếc thìa nhỏ xúc từng thìa đổ ra ngoài rồi mới rửa sạch bát hương đặt sang một bên. Nên rửa bát hương bằng rượu hoặc nước thơm.

Bước 5: Khi bát hương khô ráo, nếu là bát hương thờ thần phật thì dùng bảy tờ tiền vàng, bát hương của tổ tiên thì dùng ba tờ tiền vàng đốt hơ quanh, cháy một nửa thì bỏ vào trong, đợi tiền vàng cháy hết thì đổ tro vào một lần, như vậy gọi là “ra nhỏ vào lớn”, ý là “tiền ra nhỏ giọt, tiền vào như thác đổ”, nếu lúc đầu đổ ra hết sau đó múc từng ít một vào thì gọi là “vào nhỏ ra lớn”, tức “tiền ra thì nhiều mà tiền vào thì ít”.

Ngày nay có nhiều người đem tro bát hương đổ cũ ra sông, thay vào bát hương tro mới, nhưng người xưa thì dùng chiếc rổ mắt nhỏ để lọc tro cũ, lọc xong lại đổ vào bát hương chứ không đổ đi vì họ cho rằng làm như vậy là mất phúc đức được tích tụ nhiều năm. Việc lọc tro cũng phải bắt đầu từ bát hương thờ thần phật.

Bước 6: Sau khi lau rửa sạch sẽ, người ta sẽ đem bài vị thần Phật và tổ tiên đặt lại chỗ cũ và công đoạn này cũng rất phức tạp. Trước hết phải chuẩn bị một chiếc lò nhỏ trong có đốt than hoa, đặt dưới bàn thờ khoảng 15 phút, sau đó đốt bảy tờ tiền vàng làm dấu hơ ở bốn hướng trên dưới trái phải, ý là dùng lửa để khai quang, làm sạch, tiền vàng chưa cháy hết thì bỏ vào lò than hoa.

Đốt tiếp bảy tờ tiền vàng làm sạch vị trí muốn đặt tượng/bài vị thần Phật và bát hương sau đó mới đặt các đồ vật vào vị trí cố định.

Bước 7: Sau khi đặt xong thì đốt 12 que hương cắm theo thứ tự hướng thời gian, que thứ nhất cắm ở vị trí 1h, khi cắm thì đọc “niên niên thị hảo niên”, tức mỗi năm đều là năm tốt; que thứ hai cắm ở vị trí 2h, khi cắm đọc “nguyệt nguyệt thị hảo nguyệt”, tức mỗi tháng đều là tháng tốt; cây thứ ba cắm ở vị trí 3h, khi cắm đọc “nhật nhật thị hảo nhật”, tức mỗi ngày đều là ngày tốt; cây thứ tư cắm ở vị trí 4h, khi cắm đọc “thời thời vị hảo thời”, tức mỗi giờ đều là giờ tốt; cứ tuần tự như vậy cho đến thời điểm vị trí 12h. Các vị trí bài vị, bát hương của tổ tiên và bà tổ cô cũng làm như vậy.

Trên đây là tập tục của người xưa ghi chép lại trong các thư tịch cổ, những công việc tỉ mỉ khi chăm sóc bàn thờ gia tiên cũng là cách để tăng thêm phần không khí ngày Tết. Nhưng ngày nay, do cuộc sống bận rộn nên không hẳn tất cả những tập tục trên còn phù hợp dọn bàn thờ theo phong thủy. Xin nêu lại tập tục cổ nhân như một cách để bạn đọc tham khảo, thêm phần hiểu biết về phong tục tập quán của người xưa trong những ngày xuân đang tới với hi vọng mọi người sẽ gặp những may mắn mới, thành công mới.

Lưu ý:

- Sắm lễ xin dọn ban thờ trước, sau khi rửa dọn xong lại thắp hương tiếp

- Làm chậm rãi

- Sử dụng nước thơm hoặc rượu để rửa các đồ cúng

- Múc tro bằng thìa nhỏ, đổ tro vào bằng muỗng lớn (Ý nghĩa vào như nước ra từ từ)

- Nếu có ban thờ phật thì phải thực hiện các công việc đối với ban thờ phật trước rồi mới rửa dọn đồ cho gia tiên sau

- làm với tấm lòng thành không thực hiện công việc kiểu cho xong, nhanh nhanh chóng chóng.

Skcs.vn