Bài học xử lý khi bị ngộ độc cồn methanol

Thời gian vừa qua, trên cả nước đã xảy ra rất nhiều vụ ngộ độc do uống phải rượu pha cồn công nghiệp methanol. Đặc biệt, vụ việc 8 người dân Lai Châu tử vong do ngộ độc loại cồn này trong bữa tiệc gây lo ngại trong người dân. Vậy, các biểu hiện khi ngộ độc methanol và cách xử lý của người dân ra sao để giảm thiểu những tác hại không mong muốn.

Methanol là gì?

Methanol là hóa chất lỏng và là nguồn năng lượng bắt nguồn từ khí thiên nhiên, than, chất thải sinh học và CO2.  Methanol được sử dụng rộng rãi làm nguyên liệu hóa học và ứng dụng làm năng lượng sạch cho môi trường (nhiên liệu vận tải, nhiên liệu hàng hải, pin năng lượng mặt trời, phát điện, nấu ăn...). Methanol là dạng rượu cồn đơn giản nhất, là chất lỏng nhẹ, bay hơi, không màu, dễ cháy với mùi vị đặc trưng rất giống với ethanol (loại rượu uống được).

Methanol là sản phẩm phụ của quá trình chưng cất rượu và là chất lỏng đầu tiên ngưng tụ khi rượu được nấu theo cách chưng cất truyền thống. Tuy nhiên, không giống rượu ethanol, methanol có độc tính cao và không thích hợp để uống.

Methanol được dùng ưtrong sơn, chất tẩy sơn và dung môi trong công nghiệp. Nó cũng được sử dụng trong sản xuất formaldehyde, acid acetic, các dẫn xuất methyl và axit vô cơ; như một chất chống đông, phụ gia chống đóng băng nhiên liệu và làm tăng chỉ số octan nhiên liệu; một chất biến tính ethanol; một dung môi chiết và làm nhiên liệu cho bếp dã ngoại và hàn hơi.

Dấu hiệu ngộ độc và tác hại do methanol gây ra

Các triệu chứng ngộ độc methanol: Nôn ọe nhiều; Tiêu chảy hoặc đau bụng; Đau đầu; Huyết áp thấp; Chóng mặt hoặc mất phương hướng; Môi và móng tay tím tái; Hành vi kích động; Nhìn không rõ hoặc mờ, mù lòa; Khó thở; Co giật; Hôn mê và tử vong.

Các triệu chứng nhiễm độc methanol thường xuất hiện trong vòng 30 phút sau uống nhưng có thể muộn hơn tuỳ thuộc vào số lượng mà bệnh nhân uống, bệnh nhân có uống cùng ethanol hay không (xuất hiện triệu chứng chậm hơn).

Thường có hai giai đoạn, giai đoạn kín đáo (vài giờ đến 30 giờ đầu) và giai đoạn biểu hiện ngộ độc rõ tiếp theo sau. Vì triệu chứng lúc đầu thường kín đáo và nhẹ (ức chế nhẹ thần kinh, an thần, vô cảm) nên thường bị bệnh nhân chủ quan và bỏ qua.

Các bác sĩ BV Bạch Mai hỗ trợ thầy thuốc Lai Châu điều trị bệnh nhân vụ ngộ độc rượu tập thể (ảnh chụp chiều 16/2/2017). Ảnh: Thế Anh

Sau khi vào cơ thể, methanol chuyển thành axit formic, chất độc hơn methanol rất nhiều.  Axit formic gây độc tố cho thần kinh và võng mạc, gây tổn thương vĩnh viễn cho hệ thần kinh trung ương. Mức độ axit formic cao có thể gây suy đa tạng, toan chuyển hóa nghiêm trọng, thậm chí tử vong.

Phương pháp sơ cứu người nghi ngờ bị ngộ độc methanol

Thực hiện sơ cứu dưới sự chỉ định và giúp đỡ của nhân viên y tế sau khi đã gọi điện tới Trung tâm Chống độc hay đường dây nóng tư vấn về ngộ độc methanol để được các cán bộ chuyên trách hướng dẫn.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo về ngộ độc methanol như sau: “Nguyên tắc điều trị chính khi bị ngộ độc methanol là phòng ngừa sự chuyển hóa của chất methanol, chế ngự những điều bất thường của sự trao đổi chất và thực hiện chăm sóc hỗ trợ khác.

Sự chuyển hóa có thể được ngăn chặn bằng việc cho uống ethanol hoặc fomepizole. Các biện pháp hỗ trợ có thể bao gồm việc chế ngự nhiễm axit bằng chất carbonat axit natri, đặt ống và hô hấp bằng máy và sử dụng biện pháp đào thải ra ngoài cơ thể như thẩm phân máu”.

Cách điều trị dứt điểm duy nhất khi bị ngộ độc methanol là thẩm phân máu. Thẩm phân máu giúp duy trì cân bằng hóa học của cơ thể - kể cả các chất như ka-li, natri và clorua và giúp kiểm soát huyết áp của bệnh nhân. Do đó, nếu không may bị ngộ đọc methanol, người dân cần thu xếp chuyển ngay bệnh nhân tới một bệnh viện lớn có thiết bị thẩm tách máu. Đây là thời điểm cực kỳ quan trọng đối với trường hợp khẩn cấp đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Suckhoeucocsong.com.vn (Theo SKĐS)