Hiểm họa từ loài kiến ba khoang

Thời gian gần đây người dân ở nhiều vùng trong cả nước rất hoang mang trước tình trạng kiến ba khoang xuất hiện nhiều và đốt người. Khi bị kiến ba khoang cắn có thể để lại hậu quả nghiêm trọng trên da, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Vì vậy, mọi người dân cần biết cách phòng tránh.

Kiến ba khoang có tên khoa học là Paederus fuscipes Curtis, thuộc Họ Staphilinidae (cánh cụt), bộ Cánh cứng. Loài côn trùng này có thân mình thon, dài như hạt thóc (dài 1-1,2cm, ngang 2-3mm), nhiều màu sắc khác nhau, nhìn giống con kiến. Trả lời trên VTC, TS Nguyễn Xuân Quang, trưởng khoa Côn trùng, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn cho biết, trên cơ thể của kiến ba khoang có chứa độc tố có tên Pederin (C24H43O9N), có độc tính gấp 12-15 lần nọc rắn hổ nhưng với lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ để gây chết người như nọc rắn. Pederin có trong máu con vật. Khi con vật đã chết khô và để trong 8 năm thì độc tính vẫn tồn tại.Kiến ba khoang còn có rất nhiều tên gọi khác nhau như kiến lác, kiến gạo, kiến nhốt, cằm cặp, kiến cong đít.

Kiến ba khoang thường sống ở đâu?

Kiến ba khoang thường sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng... Chúng xuất hiện nhiều vào đầu mùa mưa và ưa thích ánh sáng đèn ban đêm. Sau những cơn mưa, nước ngập chúng không còn nơi cư trú, nên bay vào trong nhà theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn. Kiến ba khoang thường tiết ra chất dịch có thể làm tổn thương da người nếu tiếp xúc với dịch này.

Biểu hiện lâm sàng:

+Tổn thương cơ bản có dạng dát đỏ, thành đám,  thành vệt, theo chiều tay quệt, nền hơi cộm, trên có mụn nước hoặc mụn mủ nhỏ li ti ở giữa, có vùng hơi lõm màu vàng nâu, hình tròn hoặc bầu dục.

+Viêm da thường xuất hiện ở vùng hở trên cơ thể như: mặt, cổ, ngực, gáy, vai, tay.

+Thương tổn tiếp tục xuất hiện dù không còn sự hiện diện của kiến ba khoang nếu trẻ ngứa gãi quệt ra vùng da lành, đặc biệt là các vùng nếp gấp.

+Bệnh nhi có cảm giác rát bỏng tại chỗ, thương tổn trên diện rộng trẻ có thể sốt nhẹ, nổi hạch lân cận.

Tiến triển của bệnh sau khi bị kiến cắn:

+Sau khi bị kiến ba khoang cắn, người bệnh cảm giác râm ran.

+6-8 giờ sau xuất hiện ban đỏ, dát đỏ.

+12-24 giờ tiếp theo xuất hiện thương tổn điển hình.

+Sau 3 ngày thương tổn bắt đầu đỡ rát bỏng, bong vảy.

+Sau 5-7 ngày vảy bong hết nhưng để lại dát thâm lâu mất.

Phân biệt vết phỏng do kiến ba khoang cắn

Viêm da tiếp xúc do côn trùng có thể bị nhầm với một số bệnh ngoài da, đặc biệt rất giống bệnh Zona. Bệnh zona thường gặp ở những người từng bị thủy đậu, với các dấu hiệu báo trước như đau nhức dọc theo dây thần kinh ở nửa người, nơi vùng da chuẩn bị nổi thương tổn. Tổn thương cơ bản là các mụn nước lõm ở giữa, mọc thành chùm ở một bên cơ thể.

Cách xử lý:

Nếu phát hiện được bị kiến ba khoang đốt, cần hành động ngay:

+Loại bỏ chúng ra, không dùng tay trần để bắt, miết, giết.

+Rửa vùng tiếp xúc bằng nước sạch và xà phòng, sau đó dùng thuốc sát trùng nhẹ và đến gặp bác sỹ để chữa trị.

Khi thương tổn đã phỏng rộp, tùy vào mức độ tổn thương mà bác sĩ chỉ định thuốc phù hợp. Trường hợp nhẹ chỉ cần sát trùng, bệnh tự giới hạn. Nếu tình trạng trung bình và nặng thì phải bôi thuốc dịu da, corticosteroid bôi, uống kháng histamin, uống kháng sinh khi có dấu hiệu bội nhiễm .

Cách phòng ngừa kiến ba khoang đốt”

Kiến ba khoang không phải loài côn trùng chủ động đốt người và cũng không phải loài côn trùng truyền bệnh, vì thế thực chất nó không đáng ghét như người ta vẫn thành kiến về nó.

Hơn nữa, kiến ba khoang thuộc loại côn trùng có lợi, vẫn được coi là bạn của nhà nông. Vì thế không nên tìm cách tiêu diệt kiến ba khoang mà hãy tìm cách xua đuổi chúng ra khỏi môi trường sống của mình.

Những cách phòng ngừa kiến ba khoang nên làm là:

+Đóng kín cửa để kiến không chui vào nhà được.

+Buông rèm che ánh sáng lọt ra ngoài thu hút kiến ba khoang.

+Làm lưới ngăn côn trùng ở các khu vực cửa sổ, lỗ thông khí.

+Buổi tối không nên bật đèn neon, không nên ngồi gần các nguồn sáng như bóng đèn.

+Nếu có thể thì bật đèn ban công để thu hút kiến ba khoang ở ngoài, không chui vào nhà nữa.

+Khi tiếp xúc với kiến ba khoang, cần đeo găng tay hoặc dùng giấy mềm lót,không nên tiếp xúc trực tiếp.

Tổng hợp