Luật thi đấu cờ vua quốc tế: Cách đi, nhập thành, cờ hòa, sai luật, chiếu tướng
Luật thi đấu cờ vua quốc tế quy định như thế nào, nước đi đặc biệt của quân Tốt đi như thế nào, cách đi các quân trên bàn cờ vua
Luật cờ vua của liên đoàn cờ vua FIDE
1. Những nước đi đặc biệt của quân Tốt:
- Ở nước đi đầu tiên, quân tốt có thể tiến 1 hoặc 2 ô về phía trước.
- Nước ăn Tốt qua đường:
Khi quân Tốt đối phương từ vị trí ban đầu tiến hai ô vượt qua ô cờ đang bị quân Tốt bên có lượt đi kiểm soát, thì quân Tốt bên có lượt đi có thể bắt quân Tốt đối phương vừa đi hai ô như khi quân đó thực hiện nước đi một ô. Nước bắt này chỉ có thể thực hiện ngay sau nước tiến quân Tốt hai ô và được gọi là “bắt quân Tốt qua đường”. (Hình sau)
- Phong cấp:
Khi một quân Tốt tiến tới hàng ngang cuối cùng nó phải được đổi thành quân Hậu, hoặc quân Xe, hoặc quân Tượng, hoặc quân Mã cùng màu, ngay trong nước đi này. Sự lựa chọn để đổi quân của đấu thủ không phụ thuộc vào các quân đã bị bắt trước đó. Sự đổi quân Tốt thành một quân khác được gọi là “phong cấp” cho quân Tốt và quân mới có hiệu lực ngay.
2. Nước nhập thành:
Vua di chuyển ngang hai ô từ vị trí ban đầu sang phía quân Xe tham gia nhập thành, tiếp theo quân Xe nói trên di chuyển nhảy qua quân Vua tới ô cờ quân Vua vừa đi qua.
[1]. Không được phép nhập thành:
(a). Nếu Vua đã di chuyển rồi, hoặc
(b). Nếu Xe phía nhập thành đã di chuyển rồi.
[2]. Tạm thời chưa được nhập thành:
(a). Nếu ô Vua đang đứng, ô Vua phải đi qua hoặc ô Vua định tới đang bị một hay nhiều quân của đối phương tấn công.
(b). Nếu giữa Vua và quân Xe định nhập thành có quân khác đang đứng.
(c). Quân Vua được coi là “bị chiếu” nếu như nó bị một hay nhiều quân của đối phương tấn công, thậm chí cả khi những quân này không thể tự di chuyển. Việc thông báo nước chiếu Vua là không bắt buộc.
3. Thực hiện nước đi:
[1] Các nước đi phải được thực hiện chỉ bằng một tay.
[2] Đấu thủ có lượt đi có thể sửa một hay nhiều quân cho đúng ô của chúng, với điều kiện phải thông báo trước ý định của mình (chẳng hạn bằng cách nói “tôi sửa quân”)
[3] Ngoài trường hợp được quy định ở điều [2], nếu đấu thủ có lượt đi cố ý chạm vào:
(a). Một hay nhiều quân của mình đấu thủ phải di chuyển quân bị chạm đầu tiên nếu quân đó có thể di chuyển được.
(b). Một hay nhiều quân của đối phương, đối thủ phải bắt quân bị chạm đầu tiên nếu quân đó có thể bắt được.
(c). Các quân khác màu, đấu thủ chạm quân phải bắt quân của đối phương bằng quân của mình, hoặc nếu điều đó không đúng luật thì phải đi hoặc bắt quân bị chạm đầu tiên nếu quân đó có thể đi được hoặc bắt được. Nếu không thể xác định được quân nào bị chạm đầu tiên, thì quân của đấu thủ đó bị coi là chạm trước quân của đối phương.
[4] (a). Nếu một đấu thủ cố ý chạm vào Vua và Xe của mình, thì phải nhập thành về phía Xe đó nếu nước nhập thành hợp lệ.
(b). Nếu một đấu thủ cố ý chạm vào Xe trước và sau đó là Vua của mình, đấu thủ đó không được phép nhập thành tại nước đi này và tình huống sẽ được giải quyết theo điều [3a].
(c). Nếu một đấu thủ có ý định nhập thành mà chạm vào Vua, hoặc chạm Vua và Xe cùng một lúc nhưng nhập thành về phía này không hợp lệ đấu thủ phải thực hiện một nước đi khác đúng luật bằng quân Vua của mình bao gồm cả nước nhập thành về phía khác. Nếu Vua cũng không có nước đi hợp lệ, thì đấu thủ được phép thực hiện một nước đi khác hợp lệ. (và tính 1 lỗi kỹ thuật)
[5]Nếu không một quân nào trong số các quân đã chạm có thể di chuyển được, hoặc bắt quân được, thì đấu thủ có thể thực hiện một nước đi bất kỳ khác hợp lệ. (và tính 1 lỗi kỹ thuật)
[6] Đấu thủ mất quyền khiếu nại các vi phạm luật này của đối phương nếu đã cố tình chạm tay vào quân cờ.
[7] Khi một quân đã được buông tay đặt trên ô cờ như một nước đi hợp lệ hoặc một phần của nước đi hợp lệ thì sau đó quân cờ này không thể được di chuyển tới một ô cờ khác.
|
Tham khảo cách đi của các quân trên bàn cờ: |
|
Một quân đang tấn công một quân của đối phương khi quân đó thực hiện bắt quân đang ở tại cô cờ đó. - Quân Tượng được quyền đi tới bất cứ ô cờ nào trên cùng đường chéo mà nó đang đứng - Quân Xe được quyền đi tới bất cứ ô cờ nào trên cùng cột dọc hoặc hàng ngang từ vị trí nó đang đứng. - Quân Hậu được quyền đi tới bất cứ ô cờ nào trên cùng cột dọc, hàng ngang hoặc đường chéo từ vị trí của nó. - Quân Mã được quyền đi từ ô vị trí hiện tại đến một trong các ô gần nhất không nằm trên cùng hàng ngang, cột dọc hay đường chéo với ô nó đang đứng. Chỉ quân Mã được phép nhảy qua ô có quân đang đứng. Chú ý: Khi thực hiện các bước đi, quân Tượng, quân Xe hoặc quân Hậu không được nhảy qua đầu các quân đang đứng chắn ngang đường. - Quân Tốt: có thể đi tới một ô cờ trống ngay phía trước nó, trên cùng cột dọc hoặc một trong các trường hợp sau: Ở nước đi đầu tiên, quân Tốt có thể đi như điểm trên hoặc tiến hai ô cờ trên cùng cột dọc với điều kiện cả hai ô cờ đó đều trống, hoặc: Quân Tốt có thể đi theo đường chéo tới một ô cờ ngay phía trước nó trên cột dọc. Bên cạnh nó đang bị một quân của đối phương chiếm giữ và bắt quân này. Khi quân Tốt của đối thủ từ vị trí xuất phát tiến hai ô vượt qua ô đang bị quân Tốt của bên có quyền đi kiểm soát, thì quân Tốt đang có quyền đi có quyền bắt Tốt của bên đối thủ vừa đi hai ô như khi quân Tốt đódi chuyển một ô. Nước này gọi là “bắt Tốt qua đường” và chỉ được phép đi sau bước tiến hai ô của Tốt đối phương. Khi một quân Tốt tiến tới hàng ngang cuối cùng thì phải được đổi thành một trong các quân Hậu, hoặc Xe, hoặc Tượng, hoặc Mã cùng màu, ngay trong nước đi đó. Việc đổi quân của đối thủ không phụ thuộc vào các quân đã bị bắt trước đó. Đổi Tốt thành quân khác còn được gọi là phong cấp cho Tốt và có hiệu lực ngay lập tức. - Quân Vua: có thể đi bằng hai cách khác nhau: Một là, quân Vua đi từ ô cờ nó đang đứng tới một ô liền bên bất kỳ nếu như ô cờ đó không bị quân nào của đối phương tấn công. Ngay cả khi không di chuyển thì các quân của đối phương vẫn có thể được coi là đang tấn công một ô. |
4. Hoàn thành ván cờ:
[1] (a). Đấu thủ chiếu hết Vua đối phương bằng một nước đi hợp lệ - thắng ván cờ. Ván cờ ngay lập tức kết thúc.
(b). Đấu thủ thắng ván cờ khi đối phương tuyên bố xin thua. Ván cờ kết thúc ngay lúc đó.
[2] (a). Ván cờ hoà khi đấu thủ có lượt đi không có nước đi hợp lệ nào và Vua của đấu thủ đó không bị chiếu. Ván cờ được gọi là kết thúc ở thế “hết nước đi”. Ván cờ ngay lập tức kết thúc với điều kiện nước dẫn tới thế “hết nước đi” (Pát) là nước đi hợp lệ.
(b). Ván cờ hoà khi xuất hiện thế cờ, trong đó không đấu thủ nào có thể chiếu hết Vua của đối phương bằng các nước đi hợp lệ. Ván cờ được gọi là kết thúc ở thế “không có khả năng đánh thắng”. Ván cờ ngay lập tức kết thúc, với điều kiện nước dẫn tới thế cờ này là nước đi hợp lệ.
(c). Ván cờ hoà theo sự thoả thuận của hai đấu thủ trong quá trình ván đấu. Ván cờ kết thúc ngay lúc đó. (Xem phần 6).
(d). Ván cờ có thể hoà nếu một thế cờ giống hệt sẽ xuất hiện hoặc đã xuất hiện ba lần trên bàn cờ. (Xem phần 6).
(e). Ván cờ có thể hoà nếu trong 50 nước đi cuối cùng liên tiếp nhau các đấu thủ đã không thực hiện bất kỳ sự di chuyển Tốt nào và không có nước bắt quân nào. (Xem phần 6).
5. Ván cờ hòa:
[1] Một đấu thủ tới lượt đi của mình đề nghị hòa và đấu thủ kia chấp nhận. Ván cờ được xử hòa ngay lập tức. (2 đấu thủ không được rút lại lời đề nghị và lời chấp nhận hòa)
[2] Ván cờ được xử hoà theo đề nghị của đấu thủ có lượt đi nếu như xuất hiện một thế cờ lặp lại ba lần (không nhất thiết phải có sự lặp lại liên tiếp):
(a). Thế cờ sắp xuất hiện 3 lần. Ðầu tiên đấu thủ ghi nước đi dẫn đến thế lặp lại 3 lần của mình vào biên bản và thông báo cho trọng tài biết ý định thực hiện nước đi đó của mình hoặc,
(b). Thế cờ đã xuất hiện 3 lần và đấu thủ đề nghị hoà có lượt đi.
Các thế cờ ở mục (a) và (b) được coi là lặp lại nếu chính đấu thủ đề nghị hoà có lượt đi, các quân cùng tên, cùng màu ở đúng vị trí cũ và khả năng di chuyển của tất cả các quân của hai đấu thủ không thay đổi.
[3] Ván cờ hoà căn cứ vào đề nghị của đấu thủ có lượt đi, nếu (a) đấu thủ ghi các nước đi vào biên bản của mình và thông báo cho trọng tài biết dự định sẽ thực hiện nước đi dẫn đến kết quả là trong 50 nước đi cuối cùng do hai đấu thủ thực hiện không có sự di chuyển của bất cứ Tốt nào và không có sự bắt bất cứ quân nào, hoặc,
(b). Trong 50 nước đi cuối cùng liên tiếp nhau đã được hai đấu thủ thực hiện không xẩy ra sự di chuyển của bất cứ Tốt nào và không có sự bắt bất cứ quân nào.
[4] Ván cờ hoà khi thế cờ đạt tới không thể chiếu hết bằng hàng loạt nước đi hợp lệ có thể kể cả những nước đi yếu nhất của đối phương. Ván cờ ngay lập tức kết thúc.
6. Vấn đề lỗi kỹ thuật:
[1] Lỗi kỹ thuật trong ván cờ bao gồm:
(a) Đi quân sai luật (không đúng cách đi của quân).
(b) Chạm quân đối phương nhưng không có quân nào của mình bắt được quân đó theo đúng luật.
(c) Đặt vua vào thế bị chiếu (bao gồm cả nhập thành sai luật).
[2] Quy định số lỗi kỹ thuật sẽ bị xử thua ván cờ. (tùy giải đấu)
Suckhoecuocsong.vn