Nguy cơ nhiễm độc asen từ nguồn nước sinh hoạt

Tìm hiểu về nguyên tố Asen

Asen là một nguyên tố có trong nước, trong không khí, đất và thực phẩm. Theo kết quả nghiên cứu của các chuyên gia môi trường, nguyên nhân chủ yếu khiến nước ngầm ở nhiều vùng của Việt Nam nhiễm asen là do cấu tạo địa chất.

Ngoài ra, ô nhiễm cũng do tác động của con người như gần các nhà máy hóa chất, những khu vực dân tự động đào và lấp giếng không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật khiến chất bẩn, độc hại bị thẩm thấu xuống mạch nước... Vì vậy, asen có thể có trong nước máy, ao hồ, bể lọc, nước đun sôi.

Asen thâm nhập vào con người như thế nào?

Asen thâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua thực phẩm, nước uống và không khí. Trong nước uống, asen không trông thấy được, không mùi vị, do đó nếu không có phương tiện thử, không thể biết.

Chất asen xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm, nước uống và không khí

Vì vậy, việc phát hiện người nhiễm asen rất khó, nhất là với những người nhiễm độc asen mãn tính do những triệu chứng của bệnh phải vài năm sau mới xuất hiện.

Nhiễm độc asen nguy hiểm ra sao?

Tác động ảnh hưởng độc hại nguy hiểm nhất của asen tới sức khỏe là khả năng gây đột biến gen, ung thư, thiếu máu, các bệnh tim mạch (tăng huyết áp, rối loạn tuần hoàn máu, viêm tắc mạch ngoại vi, bệnh mạch vành, thiếu máu cục bộ cơ tim và não), các loại bệnh ngoài da (biến đổi sắc tố, sạm da, sừng hóa, ung thư da...), đái tháo đường, bệnh gan và các vấn đề liên quan tới hệ tiêu hóa, các rối loạn ở hệ thần kinh, ngứa hoặc mất cảm giác ở chi và khó nghe.

Sau 15 - 20 năm kể từ khi phát hiện, người nhiễm độc asen sẽ chuyển sang ung thư và tử vong. Nghiên cứu của Viện Y học lao động và vệ sinh môi trường cho biết, có đến 4,6% dân cư bị rối loạn sắc tố da, 32% bị rối loạn vận mạch, 32% có biểu hiện bệnh lý thai sản (nhiễm độc thai nghén, sinh con nhẹ cân, sảy thai...), 4% xuất hiện khối u tại những gia đình có sử dụng nước uống nhiễm độc asen từ 3 năm trở lên.

Những biểu hiện khi nhiễm asen

Nhiễm độc cấp tính

Có triệu chứng giống như bệnh tả, xuất hiện rất nhanh, có thể là ngay sau khi ăn phải lượng asen lớn. Các biểu hiện gồm bệnh nhân nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy liên tục, khát nước dữ dội, mạch đập yếu, mặt nhợt nhạt rồi thâm tím, bí tiểu và tử vong sau 24 giờ.

Nhiễm độc mãn tính

Xảy ra do tích lũy liều lượng nhỏ asen trong thời gian dài và có các biểu hiện xuất hiện các mảng dày sừng, trên lòng bàn tay bàn chân nổi lên các sẩn giống như mụn cơm, bé bằng hạt tấm rồi lớn dần bằng hạt đậu xanh hay hạt lạc, lan rộng thành mảng. Chúng thường mọc đối xứng hai bên, đôi khi xuất hiện cả ở lưng, bụng, đùi, cẳng chân, cánh tay. Da vùng này vàng, có thể có vết nứt nẻ, tăng hoặc giảm sắc tố da: các nốt đen thâm nhỏ (bằng phẳng hoặc nổi cao) có thể xuất hiện khắp nơi, nhất là vùng được che kín như ngực, bụng, cẳng chân. Có thể xuất hiện các nốt nhỏ trắng, phẳng, ở bụng, lưng, ngực, ngang thắt lưng, cẳng tay cẳng chân. Giảm hoặc tăng sắc tố thường xuất hiện trong giai đoạn đầu.

Hiện tượng tê buốt đầu ngón tay ngón chân cũng có thể xảy ra với các biểu hiện tắc mạch đầu chi từ tê đến đau buốt, khi thiếu máu, các ngón có thể bị hoại tử.

Ngoài ra, các biểu hiện khác bao gồm sạm da từng đám lan tỏa, rụng tóc nhiều, tê tay chân, rối loạn tiêu hóa, xơ gan, tăng huyết áp, nhiễm độc thai nghén, sinh con nhẹ cân, sẩy thai..

Phương pháp phòng và điều trị bệnh

Mặc dù nền y học đã phát triển mạnh mẽ, tuy nhiên đến thời điểm này vẫn chưa có một phương pháp điều trị nào có thể tẩy độc asen ra khỏi cơ thể.

Khi có các biểu hiện đặc biệt, người bệnh cần đi khám để kịp thời điều trị những tác hại nguy hiểm do asen gây nên

Hiện tại, khi phát hiện bệnh, bác sĩ khuyến cáo người dân ngừng dùng nước nhiễm asen để ăn uống và điều trị các triệu chứng. Do vậy, khi có những biểu hiện nghi ngờ, cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị.

Để đề phòng nhiễm độc asen, khi dùng nước giếng khoan các hộ gia đình cần dùng bể lọc có giàn phun mưa nếu nước nhiễm sắt nhiều (5mg/l trở lên) hoặc dùng các thiết bị lọc asen... Ở các thành phố, người dân có thể mua và sử dụng máy lọc nước của các hãng có uy tín để đảm bảo nguồn nước an toàn khi sử dụng.

Nguy cơ nhiễm độc asen từ nguồn nước sinh hoạt.

Hải Yến