Đi tìm nguồn gốc lễ hội Halloween

Lễ hội Hallowen không chỉ mang lại niềm vui, mà còn ẩn chứa ý nghĩa giáo dục, tính nhân văn đến cộng đồng, là sợi dây gắn kết các quốc gia  trên thế giới.

Halloween hay còn gọi là Lễ hội Ma quỷ, diễn ra vào ngày 31/10 từ chiều cho đến 12 giờ đêm. Theo truyền thuyết, Halloween được cho là dịp các vị thần có thể tới thăm trái đất hay linh hồn người chết sẽ tìm vềthăm gia đình và gửi lại những lời nhắn tốt đẹp trong giấc mơ. Biểu tượng của Halloween là chiếc đèn lồng bí ngô của chàng Jack, phù thủy, ma quỷ và mèo đen.

Theo phong tục, vào ngày lễ Halloween, thanh thiếu niên sẽ diện những bộ trang phục “kỳ dị” đi đến từng nhà, gõ cửa và nhận kẹo. Khi đi, các em thường cầm theo những chiếc đèn lồng làm từ bí ngô được đẽo ghê rợn giống hình đầu người, ánh sáng từ đèn phát ra qua miệng, 2 đôi mắt càng làm tăng thêm sự sợ hãi cho những người xung quanh.

Đèn lồng bí ngô của chàng Jack trong lễ hội Halloween.

Truyền thuyết về lễ hội Halloween

Theo truyền thuyết của nước Ireland thì từ ngữ "Jack-ó-lanterns" đến từ một người có tên là Jack. Jack là một chàng thiếu niên đã chết nhưng linh hồn không được phép vào Thiên Đàng vì lúc sống, anh vốn là một người tham lam, bủn xỉn, thường cất giấu tiền bạc, keo kiệt không hề bố thí cho ai. Thế nhưng anh ta cũng không thể vào Địa Ngục vì lúc còn sống đã từng chơi đùa với ma quỷ, nên quỷ không bắt anh.

Chuyện kể rằng: có một con quỷ đến quấy phá một vùng dân cư, vì vậy người dân đã đến cầu cứu các vị tu sĩ đem các vật thánh đến "yểm" và "khóa các cửa" ra vào. Khi con quỷ bị  bắt, Jack đã nhận ra đó là con quỷ thường vui đùa với mình và đã tìm cách gỡ vật "yểm ma quỷ" mở đường cho quỷ chạy thoát.

Để đền ơn cứu mạng, quỷ hứa với Jack là sẽ không bắt hồn Jack về Địa Ngục. Do đó, sau khi chết vì một tai nạn, hồn Jack bị Thiên Đường từ chối, xuống địa ngục thì quỷ không cho vào vì lời hứa trước. Thấy Jack khổ sở, quỷ bèn lấy một ít than hồng ở Địa Ngục bỏ vào trong ruột một quả bí ngô và đưa cho Jack để sưởi ấm trên đường trở lại trần gian. Để cho không khí thông vào nuôi lửa, Jack phải đục thủng quả bí ngô, ánh lửa từ trong đã chiếu ra soi sáng nẻo đường lang thang của Jack.

Lễ hội Halloween bắt nguồn từ đâu?

Lễ hội Halloween bắt nguồn từ dân tộc Celt, một dân tộc sống cách đây hơn 2,000 năm trên các vùng đất bây giờ là Anh quốc, Ireland và miền Bắc nước Pháp. Dân tộc Celt có tục lệ bắt đầu năm mới vào ngày 1 tháng 11 Dương Lịch (thay vì 1/1 hàng năm).Đêm trước năm mới, một lễ hội được cử hành để vinh danh vị thủ lĩnh quá cố là Samhain và báo hiệu mùa lạnh bắt đầu, những ngày tối tăm thường được liên kết với sự tàn tạ và sự chết chóc của loài người. Dân tộc Celt tin rằng Samhain cho phép những linh hồn người chết được trở về nhà trên trần gian vào đêm hôm đó.

Sự du nhập của Halloween đến các quốc gia.

Sau đó, Halloween được du nhập vào Mỹ do những di dân đến từ Anh Quốc và một số từ các vùng thuộc dân tộc Celt, họ đã đem đến Mỹ nhiều phong tục khác nhau. Tuy nhiên vì nhiều lý do, mãi đến thập niên 1800 mới trở thành tục lệ được nhiều người hưởng ứng.

Halloween được coi như một ngày tết, mang những tập tục riêng với những trò chơi lý thú, hấp dẫn trẻ nhỏ. Mặc dù nhiều trò chơi truyền thống có lịch sử từ rất lâu đời nhưng vẫn mang đến cho mọi người cảm giác thích thú, hứng khởi.

Tục đốt lửa

Trong ngày lễ Halloween, người ta đốt lửa với hi vọng mặt trời sẽ ngày lại ngày chiếu sáng và lưu lại lâu hơn, giúp cho mùa màng bội thu. Những đống lửa cũng thu hút muỗi, cú và dơi - những động vật cấu thành sự tích đêm các Thánh, và là ánh sáng giúp con người tránh xa các linh hồn quỉ dữ.

Trang trí đèn lồng

Lễ hội đèn lồng bắt nguồn từ tập quán của người Ireland. Jack, do phạm nhiều tội lỗi nên khi chết, không được lên thiên đàng hoặc xuống địa ngục mà phải đi lang thang tìm kiếm một chỗ trú chân. Hơi ấm duy nhất sưởi ấm cho Jack trong giá lạnh là ngọn nến leo lét trong quả bí ngô.

Ở lễ hội Halloween, trẻ em thường chơi trò đục khoét quả bí ngô, củ khoai tây hoặc bí đao sau đó khắc hình thù những khuôn mặt lên đó, đặt nến vào bên trong để thắp sáng. Những chiếc lồng đèn này được gọi là "Jack O'Lantern".

Lễ hội hóa trang

Đây là phong tục phổ biến nhất của Halloween, đặc biệt là đối với trẻ em. Trang phục thường gặp là những bộ quần áo hóa trang phù thủy, ma quỷ, các nhân vật hoạt hình nổi tiếng hoặc những sinh vật siêu nhiên khác…

Lễ hội hóa trang khiến con người được sống bằng một hình tướng khác, cảm thấy thoải mái, tự do trong trang phục tự chọn. Mặt khác nó cũng khiến cho các linh hồn không cảm thấy khác biệt trong các hình thù quỷ quái của diêm vương.

Trick – or – Treat

Trong suốt lễ hội Samhain, vị thần Druids cho rằng người chết sẽ tìm đến lừa, gây hoang mang, lo sợ và phá hoại con người. Vì vậy những hồn ma đi lại ăn xin khi đến nhà nào, gia chủ cũng phải cung cấp thức ăn cho chúng.

Chính vì thế, trong tuần lễ Halloween, trẻ em phương Tây rất hứng thú với trò "gõ cửa xin ăn". Chúng mặc trang phục hóa trang và đeo mặt nạ rồi đi từ nhà này qua nhà khác, gõ cửa để gặp chủ nhà và nói câu "trick-or-treat" (Nếu muốn chúng tôi không chơi xấu thì hãy đãi chúng tôi cái gì đi).

Đớp táo

Khi người Celtic bị người La Mã đánh chiếm, nhiều phong tục của người La Mã theo đó cũng du nhập vào đất Celtic, trong đó có lễ hội thờ nữ thần mùa màng Ponoma, vị thần thường "ẩn náu" trong giỏ hoa quả. Vì vậy,  táo là một loại quả linh thiêng dùng để thờ cúng thần linh. Trò chơi phổ biến nhất là thi nhau lấy được thật nhiều quả táo trong thau nước, hoặc thi gọt vỏ táo, vỏ táo càng dài thì càng sống lâu, người nào càng lấy được nhiều táo, người đó càng gặp nhiều may mắn trong năm tới, thiếu nữ  bắt được quả táo, chắc chắn sẽ kết hôn trong năm sau…

Ý nghĩa của Halloween

Thông qua ngày lễ Halloween và cuộc đời của Jack là bài học cảnh tỉnh, nhắc nhở con người sống phải có lòng từ bi, bác ái, biết giúp đỡmọi người trong lúc khó khăn, hoạn nạn, không tham lam, bủn xỉn, keo kiệt, không lừa lọc, đe dọa người khác…

Bên cạnh đó, Lễ hội Halloween còn thể hiện niềm mong mỏi của nhân loại về những vụ mùa bội thu và một cuộc sống bình yên với những giá trị tâm linh đối với những người đã mất.

Hải Yến - Skcs.vn